Przed kilku miesiącami pewien malarz dręczony niepewnościami co do drogi, jaką obrał, postawił pytanie Wyroczni Siły Astralnej’1 na temat swojej sztuki. Oto ciekawa odpowiedź, jaką otrzymał: „Pracą i wytrwałością możesz dojść do świetnych wyników. Magnetyczny wpływ polarny barwy lazurowej uwolni cię od tej okropnej udręki wątpliwości. Magja również może nasunąć ci boskie natchnienie. Prawdziwa Sztuka to właśnie Biała Magja.”
Sam już zwrot „natchnienie boskie” nasuwa bezpośrednio na myśl czyste teorje Estetyki Platona. Znaną jest „Przypowieść Jaskini”, w której filozof grecki z IV wieku usiłuje objaśnić tajniki świata widzialnego wraz z tajnikami sztuk plastycznych. Ludzie według Platona to niewolnicy, przykuci w głębi groty plecami do wejścia w Len sposób, że mogą dostrzec to jedynie, co jest na wprost nich. Otóż po wysokim murze, ustawionym przed wejściem do jaskini – więc za plecami więźniów – przechodzą tam i z powrotem istoty, dźwigające różne ciężary. Ludzie przykuci nie mogą dojrzeć krążących za nimi istot: widzą po prostu cienie i odblaski, które poruszają się widmowo na ścianie groty przeciwległej wejściu. I nieszczęśni więźniowie biorą w swej nieświadomości owe cienie za rzeczywistość. W śród ludzi jedynie artyści i filozofowie zdolni są wyzwolić się z krępujących ich więzów. Oni jedni zdają się dostrzegać świat rzeczywisty, z którego pospólstwo widzi tylko nikłe i niepewne cienie. Te prawdziwe rzeczywistości, z jakiemi styka się filozof, to są Ideje. Podczas jednak, gdy filozof ja współczesna uważa ideje jako proste pojęcia oderwane naszego umysłu, Platon przeciwnie zapewnia, że ideje mają swe własne istnienie, prawdziwe, rzeczywiste. I przez wyćwiczenie specjalne które Platon zowie „dialektyką” – Myśliciel i Artysta powinni osiągnąć możność. rozważania w świecie moralnym Idei Piękna, Idei Sprawiedliwości, Idei Dobra…. itd. w całej ich wspaniałości. Ideje owe, stojące w ściśle określonych hierarchjach, podlegają Idei Dobra, która w świecie metafizycznym spełnia rolę wyznaczoną słońcu w świecie zmysłowym .

Przełożywszy to na słowa zwyczajne, Artysta, według Platona, „jasnowidzi”  i przez bardzo subtelną pracę ducha zgłębia Plany Boskie, a „wewnętrzny” ich obraz odtwarza na planie estetycznym.

Łatwo więc zauważyć stosunki bardzo ścisłe, istniejące według Platona między Sztuką a Magją. Dla niego Sztuka jest Białą Magją, to znaczy wzniesieniem się duszy ludzkiej na plan nadludzki.

P. G.

Przełożyła z „Bulleiins des Polaires” nr. 2 Janina Kreczyńska.

1′ – Patrz „Hejnał” Nr. 1/1931 str. 27, artykuł p. t. „Polarnicy”.

źródło: Czasopismo „HEJNAŁ” marzec 1931