Na początku rozdziału tego napotykamy trudności, które rozumieją nasi czytelnicy, obznajmieni poniekąd z zasadami okultyzmu. Trudnością mianowicie jest opisać różne „płaszczyzny” istnienia. Chcemy czytelnikom dać wiadomości elementarne, któreby początkującym dały możność rozważyć ideje zasadnicze oraz podstawy zasadnicze okultyzmu, nie zamierzamy jednak zagłębiać się w szczegóły zagadnienia. Dotychczas udawało się nam unikać term inów technicznych i problematów spornych. O ile to możliwe, tak samo będziemy postępowali i nadal.

W obecnej lekcji, dotyczącej świata astralnego, a także w trzech dalszych – będziemy zmuszeni poprzestać tylko na opisach ogólnych, nie wchodząc w szczegóły poruszanych zagadnień. Dość będzie, gdy podamy zwięzły a ścisły wykład problemów, które dotyczą różnych światów czyli różnych płaszczyzn naszego świata, przyczem omijać będziemy różne teorje sporne. Dlatego zamiast objaśniać, co to jest „płaszczyzna”, a następnie objaśniać stosunki wzajemne jednej płaszczyzny do drugiej i różnych płaszczyzn między sobą – złączymy wszystko, co da się powiedzieć o wyższych płaszczyznach – pod jedną nazwą ogólną „świata astralnego”. Zwracamy uwagę czytelników, obznajmionych z literaturą danej sprawy, że astralnem i płaszczyznami łub światem astralnym nazywamy nietylko niższe plany (płaszczyzny) świata subjektywnego, ale również i wyższe płaszczyzny. Taka terminologja może się nie  podobać ludziom, którzy studjowali literaturę okultystyczną. Mogą oni nam zarzucić, dlaczego różne płaszczyzny nazywamy jednem imieniem. Ale powołujemy się na przykład wielu okultystów starożytnych oraz nowszych, którzy postępowali tak samo i „światem astralnym” nazywali wszystkie płaszczyzny wyższe aż do najwyższych duchowych, które wyłączali.

Rozumie się, że między niżiszemi warstwam i płaszczyzn astralnych a wyższemi warstw am i płaszczyzn myślowych różnica jest nie mniejsza, niż między gorylem a Emersonem ; lecz aby początkujący nie zabłąkał się w nieskończonym lesie terminów, nazwaliśmy astralnem i wszystkie płaszczyzny, leżące wyżej nad fizycznemi, przynajm niej te, których będziemy dotykali w niniejszym wykładzie.

Bardzo trudno w prostych i jasnych słowach wyłożyć znaczenie wyrazu „plan” lub „płaszczyzna” – i będziemy zeń korzystali, o ile można najrzadziej, gdyż wolimy słowo „stan”, płaszczyzna bowiem jest to w istocie daleko bardziej stan, niż to, co się zazwyczaj rozumie przez nazwę „płaszczyzny”; tj. inaczej mówiąc, ten termin dotyczy położenia wewnętrznego, nie zaś położenia w przestrzeni. Jedna i ta sam a przestrzeń może być zapełniona zjawiskami różnych płaszczyzn, podobnie jak pokój mogą zapełniać promienie słońca, światło lampy, promienie Roentgena, drgania magnetyczne i t. d., przyczem każde z tych zjawisk ulega swoim własnym prawom  i zupełnie nie wpływa na inne zjawiska, które ze swojej strony znów nie będą miały na nie wpływu. W ten sposób w danem miejscu jednocześnie działać mogą zjawiska różnych płaszczyzn, nie przeszkadzając sobie nawzajem i nie stykając się ze sobą. Nie możemy tu wchodzić w szczegóły danego przedmiotu: staramy się tylko dać czytelnikom pojęcie ogólne, aby mogli zrozumieć zjawiska różnych płaszczyzn, stanowiących „świat astralny”.

Zanim jednak rozważać zaczniemy różne płaszczyzny świata astralnego, przedstawimy tu niektóre fenomeny, złączone pod ogólną nazwą „astralnych”. W Lekcji VI mówiliśmy, że człowiek w uzupełnieniu zmysłów fizycznych słuchu, wzroku, smaku, węchu i dotyku – ma jeszcze pięć zmysłów astralnych, które są kopjami albo raczej oryginałami zmysłów fizycznych. Zmysły te działają na płaszczyźnie astralnej i człowiek może terni zmysłami doznawać wrażeń bez pomocy fizycznych organów zmysłowych. Podobnież mówiliśmy, że człowiek ma „szósty zmysł44, organ fizyczny, dający mu możność komunikacji telepatycznej z innemi umysłami – przyczem ten organ fizyczny posiada swój odpowiedni sobowtór astralny.

Te zmysły astralne działają na niższej płaszczyźnie astralnej, tj. na płaszczyźnie, która idzie tuż za fizyczną. W lekcji VI mówiliśmy, jak otrzym ują się zjawiska jasnowidzenia, używając tych zmysłów astralnych. Istnieją oczywiście wyższe formy jasnowidzenia, działające na wyższych płaszczyznach niż te, których używają ludzie w jasnowidzeniu pospolitem: ale siły te spotykają się nader rzadko, posiadają je ludzie bardzo wysokich osiągów duchowych, i w danej chwili nie zamierzamy mówić o nich. Na tej niższej płaszczyźnie astralnej jasnowidzący widzi, jasnosłyszący słyszy, duszo mierniczy (psychometrist) wyczuwa. Na tej płaszczyźnie porusza się ciało astralne, tu się również objawiają „duchy” (tj. cienie astralne). Odcieleśnione dusze, żyjące na wyższych płaszczyznach świata astralnego, żądne wejść w związek z duszami ludzi, żyjących na płaszczyźnie fizycznej, a to by swoje cele osiągnąć: muszą zestąpić na niższą płaszczyznę astralną i jakgdyby przyodziać się w m aterję astralną. Na tej płaszczyźnie poruszają się „ciała astralne” ludzi, żyjących na ziemi, ale którzy poznali sztukę działania w ciele astralnem. Zaznaczyliśmy, że człowiek może ukazywać się w ciele astralnem. i poruszać w niem na dowolny punkt globu ziemskiego – i mówiliśmy, ze okultyści mogą to czynić stosownie do swego życzenia, pod w arunkiem sprzyjających okoliczności.

Inni mniej lub więcej nieświadomie mogą wykonywać podobne wędrówki, niekiedy przypominając, niby sen to, co w istocie odbywało się z nimi zgoła realnie. W ielu z nas to czyni i niekiedy w ędruje bardzo daleko, gdy ciało fizyczne jest pogrążone we śnie. Niekiedy poznajemy w ten sposób to, co chcemy poznać – albo właśnie rzeczy zupełnie nam obce i nieciekawe, przyczem poznanie to dochodzi nas albo drogą bezpośredniej obserwacji – albo od innych, mniejwięcej świadomych dusz, podobnie jak my – wędrujących. Świadome i dowolne zdobywanie wiedzy tym sposobem możliwe jest tylko dla tych, którzy poczynili już znaczne kroki na drodze osiągnięcia rozwoju duchowego. Okultyści wprowadzają się w odpowiedni stan i wówczas wyrażają pragnienie, aby być w tern lub innem miejscu. To im wystarcza. Szybko, jak sama myśl, ich ciało astralne ukazuje się tam, gdzie je posłano.

Początkujący lub mało wytrenowany okultysta oczywiście niema takiego stopnia kontroli nad swojem ciałem astralnem i rządzi niem mniej zręcznie i mniej umiejętnie. Mówiliśmy, że ciało astralne zawsze trwa w związku z ciałem fizycznem. Jeżeli w jakikolwiek sposób związek ciała astralnego z fizycznem się przerywa: to oznacza to śmierć ciała fizycznego, do którego już nie może wrócić ciało astralne.

Na tej samej płaszczyźnie astralnej zaobserwować można auryczne barwy ludzi, opisane w Lekcji IV. Jasnowidzący  może tu obserwować emanacje myślowe, które nieustannie wyłania umysł ludzi myślących i czujących – a które w pewnej odległości zawsze otaczają człowieka, później zaś, oddzielając się od niego – bywają przyciągane mocą innych pokrewmych myśli lub same przyciągają ku sobie takie myśli.

Te emanacje myślowe podobne są do obłoczków, z kórych jedne mają barwę jasną i piękną, inne są ciemne i brudne. Dla wzroku psychicznego lub astralnego cała przestrzeń przepełniona  jest tą materją myślową, wiecznie zmienną, co do ubarwienia i postaci zewnętrznej, zależnie od jakości i charakteru myśli, która je stworzyła. Niektóre miejsca – domy, gmachy, całe ulice, nawet całe miasta – przepełnione są świecącą, przyciągającą ku sobie m aterją myślową, która wskazuje, że ogólny charakter myśli ludzi, zamieszkujących to miejsce – jest podniosły i jasny; inne miejsca naodw rót napełnione są ciemną masą „materji myślowej “, która świadczy, że ludzie, którzy tu mieszkają lub którzy odwiedzają te miejsca – czuli się tu bardzo ciężko i mieli smutne, ponure lub występne  myśli.Takie izby powinny być szeroko otwarte na dostęp słońca i powietrza, i ludzie, którzy tu wchodzą – powinni starać się napełniać je jasnemi, wesołemi, szczęśliwymi myślami, które z nich wypędzą resztki m aterji myślowej niższego rodzaju.

Nakaz myślowy, dany człowiekowi np. takiej treści: „rozkazuję, aby wszystkie złe i ciemne myśli opuściły to miejsce” : oddziaływa w ten sposób, że człowiek, mówiąc te słowa, wyrzuca bardzo silne wibracje myślowe, które, że tak powiemy, rozbijają ciemne obłoki m aterji myślowej, wypędzają je jak wiatr – nie pozwalając im pozostawać w blizkości osoby, która takie słowa wypowiada.

Gdyby ludzie mogli zobaczyć, choćby na parę minut, atmosferę myślową szynków, szulerni i innych miejsc w tym rodzaju: to zlękliby się okropnie i unikaliby tych jaskiń. Atmosfera jest tam nietylko przesycona myślami niskiemi, które opanowują wchodzących: ale nadto do tych miejsc lgną całe tłumy rozcieleśnionych dusz, które dążą do tych wibracyj, jakie tworzyły za życia – i bezsilnie starają się przebić niewielką przegrodę, co ich dzieli od płaszczyzny fizycznej.

Być może najlepszym sposobem, by naszym uczniom uwydatnić ogólną postać i ideję świata astralnego – byłoby opisać urojoną wędrówkę, którą on mógłby w ten świat zrobić sam w towarzystwie przewodnika okultysty. Myślowo wyprawiamy czytelnika w taką podróż pod kierunkiem doświadczonego przewodnika. Należy jednak z góry pamiętać, że musicie dla takiej podróży osiągnąć należyty stopień rozwoju duchowego, gdyż inaczej żaden przewodnik nie mógłby poprowadzić was zbyt daleko, chyba czyniąc jakieś wysiłki bohaterskie, czego on zapewne nie zrobi bez szczególnej potrzeby. Zatem, czyście gotowi do tej podróży?

Wasz przewodnik stoi koło was.

Pogrążasz się w stan „Milczenia”  i naraz czujesz, żeś wyszedł ze swego ciała fizycznego i widzisz, jak ono śpi na łożu, ale czujesz, że jesteś z niem w związku i że ten związek przerwać się nie może. Również masz poczucie obecności swego przewodnika, który powinien ci towarzyszyć w twej podróży.

On również opuścił swoje ciało fizyczne i znajduje się w swej formie astralnej, którą sobie wyobrażasz w postaci obłoku, mającego kształt ciała ludzkiego, ale takiego ciała, poprzez które możesz widzieć nawskróś i które może się poruszać i przenikać poprzez ściany i tw arde przedmioty. Twój przewodnik bierze cię za rękę, mówi: „idziemy” – i w tej samej chwili czujesz, żeś pozostawił izbę swoją i lecisz wysoko nad miastem, jak obłok wiosenny. Chwilami budzi się w tobie strach, że upadniesz – i natychm iast czujesz, że zaczynasz upadać, ale przewodnik chwyta cię za rękę, podtrzymuje i mówi: „staraj się myśleć, że nie możesz upaść; staraj się myśleć, że jesteś lżejszy od powietrza – a istotnie będziesz takim “. Czynisz to, co ci podsuwa i z zachwytem czujesz, że możesz latać po powietrzu stosownie do woli, poruszając się tam, gdzie zechcesz.

Widzicie olbrzymie obłoki myślowe, unoszące się nad miastem, niby chm ury dymu, unoszące się tu i tam: widzisz teżj subtelniejsze gdzieniegdzie obłoczki, które, choć są znacznie mniejsze, mają widocznie tę własność, że – wchodząc w zetknięcie z obłokami ciemnemi, rozpędzają je i niszczą. Tu i ówdzie widać jaskrawe, delikatne linje światła i wybuchy, podobne do iskier elektrycznych, przelatujących szybko w przestrzeni. Przewodnik twój mówi, że są to komunikacje telepatyczne, które jeden umysł posyła drugiemu, a wybuchy światła wywołuje prana, która przesiąka te myśli. Schodząc ku ziemi, widzisz, że każdy człowiek jest otulony jakby mieniącym się barw nym obłokiem form y jajowatej. Jest to jego aura, w której odbijają się jego myśli i dom inujący stan duchowy, przyczem od charakeru myśli, zależy kolor aury. Niektórych ludzi otacza piękna aura, gdy inni zdają się osnuci w czarny dymny obłok, w którym od czasu do czasu płoną błyskaw ice czerw onego ognia. Na niektóre aury spoglądać – sprawia ból, do tego stopnia w yw ołują one odpychające, grube wrażenie. Nie znajdując się w ciele fizycznem widzisz to, czego się zwykle nie widzi – czujesz to, czego się zwykle nie czuje. Ale nie trać czasu na te spostrzeżenia; czas twej podróży jest krótki – i twój przew odnik radzi ci poruszać się w dalszym ciągu.

Ale twój ruch polega nie na zmianie miejsca; zmienia się  w szystko dokoła ciebie, jak w panoramie. T eraz już nie widzisz świata fizycznego ze swerni fenom enam i astralnem i; widzisz  jakby świat zupełnie nowy, pełny form najdziwaczniejszych.

Widzisz latające i pływające dokoła ciebie formy astralne ciał astralnych, porzuconych przez dusze, które weszły na wyższe płaszczyzny. Są to – trupy astralne: znajdujesz się niby na cmentarzu astralnym. Widowisko, którego oglądanie nie należy do najprzyjemniejszych – i spieszysz dalej ze swym przew odnikiem . Radzi ci on myśleć, że ty, twoje realne Ja, zupełnie nie jest zależne od ciała astralnego, że możesz się obchodzić bez niego zupełnie tak samo, jak teraz obchodzisz się bez ciała fizycznego. W ypełniasz to, co on ci doradza –  i ku swemu zdumieniu wychodzisz z ciała astralnego, pozostawiając je w świecie tkanek, ale znów czujesz się w związku z nim , jak ciało astralne pozostaw ało w związku z fizycznem.

Czujesz się teraz odzianym w nowe ciało – i bardzo dziwną wydaje ci się myśl, od której przedtem nie byłeś w stanie się wyzwolić: że ty – to ciało fizyczne, a potem , że ty – to ciało astralne. Tym czasem czujesz, że ty – to coś zupełnie innego. Płaszczyzna cieni astralnych uchodzi od ciebie – i oto jakbyś wszedł do olbrzymiego gmachu, napełnionego formami śpiącemi.

Tu wszystko jest nieruchome; poruszają się tylko cienie,  nie mające nic w spólnego z cieniam i, które widziałeś  w świecie astralnym . Są to cienie istot wyższych, które zeszły  tu dla dobra swoich braci. Od czasu do czasu już to ten już ów ze śpiących się budzi, i w ów czas natychmiast którykolwiek z cieni obejm uje go i w raz z nim znika, uchodząc do jakiejś innej sfery. Ale najbardziej zdumiewająca rzecz, jaką można obserwować w tej sferze – to stopniowe i powolne przebudzenie świadomości niektórych śpiących ciał astralnych. Wówczas  powłoki astralne – jakby odłączają się od dusz, jakby odchodzą w bok – podobnie jak przedtem odeszło od ciebie twoje ciało fizyczne, a potem ciało astralne. Widzisz tedy jak ciała pozostawione przez dusze przechodzą do sfery cieniów astralnych, gdzie poruszają się powoli, zachowując w sobie resztki jakiejś mętnej półświadomości. Takie opuszczone przez dusze ciała astralne nie znajdują się w związku z ciałem fizycznem, ponieważ ich ciała fizyczne umarły i są pogrzebione.

Również i te ciała nie są połączone z duszami, które uniosły się do góry – i dążą do sfer wyższych, zapom inając swoich poprzednich iluzorycznych istnień. Ty jeszcze nie znajdujesz się w takim stanie, tyś zajrzał tylko do tej sfery – i o ile zapragniesz, możesz iść z powrotem.

Scena zmienia się znowu: znajdujesz się w krainie dusz przebudzonych, wśród których wraz ze swym przewodnikiem krążysz i obserwujesz wszystko, co się odbywa. Spostrzegasz, że w miarę tego, jak budzące się ze snu dusze usuwają się  z pola twego wzroku, pozostawiają za sobą powłoki swoich ciał mentalnych (myślowych), spostrzegasz zarazem, że w miarę tego, jak się podnosisz na wyższe płaszczyzny, twoja własna forma staje się coraz subtelniejsza, coraz mniej materjalna,  a skoro tylko twoja myśl zwraca się ku niższym płaszczyznom, twoja form a staje się coraz grubsza i gęstsza, choć w każdym razie nie dochodzi do gęstości opuszczonego przez was ciała
astralnego – i oczywiście, jest nieskończenie delikatniejsza niż ciało fizyczne.

Dostrzegasz też, że każda z przebudzonych dusz znajduje się jakby na jakiejś określonej płaszczyźnie. Przewodnik ci objaśnia, że płaszczyznę tę określa się stopniem rozwoju duchowego i osiągami, jakie dusza uczyniła w czasie życia ziemskiego, albo, ściślej mówiąc, w czasie przyszłych żywotów ziemskich, gdyż m iała nie jeden żywot, lecz wiele. Pamiętajcie, że dusza absolutnie nie może przestąpić wyżyn tej płaszczyzny, do jakiej należy, choć dusze, należące do wyższych płaszczyzn, swobodnie mogą zwiedzać sfery niższe. Prawo to świata astralnego nie jest bynajmniej dowolne; działa ono jako prawo natury. By czytelnikowi ułatwić zrozumienie tej idei, przytoczymy bardzo prosty przykład. Wyobraźcie sobie wielką siatkę albo raczej cały szereg siatek w rodzaju tych, jakich się używa do przesiewu i sortowania węgla kamiennego.

Grubszy węgiel zatrzymuje się na pierwszej siatce, nieco mniej gruby na drugiej, bardziej miałki na trzeciej i t. d., aż do największego miału. Rozumie się, że gruby węgiel nie przejdzie przez drobne oka, ale miałki przejdzie przez wszystkie. Podobnież w świecie astralnym: dusze, zawierające w sobie większą ilość wewnętrznego materjalizmu, z natury grubsze, zatrzymują się na pewnych płaszczyznach – i nie mogą iść wyżej, gdy inne sięgają wyższych płaszczyzn, zrzucają błony w jakie są zasnute – i idą coraz wyżej a wyżej. Zaczem, skoro osiągnęły już najwyższą dostępną sobie płaszczyznę – swobodnie poruszają się w górę i nadół w danych sobie granicach – i jedynie nie mogą się podnieść wyżej ostatecznego punktu, jaki osiągnęły.

W dół zaś opuszczają się bardzo łatwo i robią to często, stosownie do woli, aby odwiedzać przyjaciół, którzy się znajdują na niższych płaszczyznach – i wprowadzać do ich świadomości wesele i pocieszenie.

Duchowo rozwinięta świadomość może wnieść wiele światła, dać wiele użytecznych rad i wskazań duszy, która stoi na niższej płaszczyźnie. Wogóle mówiąc, wszystkie dusze – znajdujące się na płaszczyznach niższych, mają swoich duchowych pomocników na najwyższych płaszczyznach, którzy czas pobytu w świecie astralnym poświęcają trosce o innych, nie myśląc o własnym rozwoju. Twój przewodnik tłumaczy ci to wszystko w czasie, gdy płyniesz z nim po rozmaitych stopniach tych płaszczyzn, przyczem i ty nie możesz się podnieść wyżej na pewną płaszczyznę, podobnie jak inne dusze. Twój przewodnik objaśnia ci to, co mówi, że w danym przypadku nie masz wyjątków.

Opuszczając ciało ziemskie, dusza budzi się właśnie na tej płaszczyźnie, która jest dla niej przeznaczona; na płaszczyźnie, ku której ją ciągną pragnienia i dążenia – a poza którą już jej nie puszczą. Tu widzi się ona w otoczeniu umysłów pokrewnych – i znajduje tam wszystko, czego serce człowieka mogło pragnąć za czasów swego ziemskiego żywota. Dusza może osiągnąć znaczny rozrost wewnętrzny w czasie przebywania w świecie astralnym i dlatego, budząc się znów na ziemi, może zobaczyć w sobie, jako uczyniła wielki krok naprzód, w porów naniu z tym stanem, w jakim zostawiła ziemię. Świat  astralny ma nieskończoną liczbę poddziałów i każda dusza znajduje tam możność rozwijać swoje siły i uzdolnienia i przyciągać ku sobie inne dusze, potrzebne jej dla wewnętrznego rozwoju i poznania. Ale każda dusza otrzym uje tylko to, do czego jest zdolna – i może rozwijać i doskonalić siebie tylko w tych granicach, jakie są jej dostępne. W każdym razie czas, przepędzony w świecie astralnym, nie m ija dla duszy bez śladów, choć niektóre dusze, otaczając siebie temi samemi myślami i emocjami, jakiem! otaczały się za życia na ziemi, nie wydobywają należytej korzyści z tych możliwości, jakie są im dane  w sferze astralnej. Nie rosną duchowo, gdyż żałują swej natury materjalnej, która ich spycha w dół, tracą czas na płaszczyzny niższego szeregu, często ciągną za sobą innych, czem jeszcze bardziej obciążają swój stan duchowy. W takich razach dusza nic nie zyskuje przez pobyt w świecie astralnym – i rodzi się na ziemi w takim samym stanie, jeżeli nie w gorszym – niż poraź ostatni. Rodząc się znów a znów, dusza powtarza ciągle ten sam kurs, ten sam szereg lekcji póty, póki wreszcie ich nie zrozumie – i póki głos wewnętrzny nie nakaże jej konieczności dążenia wzwyż.

Najniższą płaszczyznę świata astralnego zamieszkują dusze typu zwierzęcego, mało rozwinięte i pełne instynktów niższych. Dusze te starają się zawsze być, o ile można, bliżej ziemi; możliwość ich dalszego rozwoju polega na tem, że je kiedyś zmęczą ich grube dążenia. I gdy doznają rozczarowań co do zaspokojenia swych grubych żądz – mimo woli zapragną czegoś innego, czegoś wyższego. Te dusze nierozwinięte oczywiście nie mogą zwiedzać wyższych płaszczyzn – i jedyna płaszczyzna, która się mieści poniżej ich – to płaszczyzna cieniów astralnych, jakoby lgnących ku ziemi. Dusze te niskiego rozwoju dążą zawsze ku ziemi, lgną ku tym warunkom , które stworzyły same sobie za żywota na ziemi. Można o nich powiedzieć, że żyją na ziemi, ale są oddzielone od rzeczy i zjawisk ziemskich takim stanem swych ciał, który im nie pozwala brać udziału we wszystkiem, co czynią pokrewne im dusze w powłokach cielesnych. Mogą widzieć wszystko, co robią ludzie, ale nie mogą się do nich przyłączyć – i zazwyczaj znajdują się dokoła miejsc swego życia ziemskiego, świadomie lub nieświadomie oddziaływając na innych, którzy żyją w podobnych warunkach. Jest to bardzo ciemna strona świata astralnego – i dłużej nad tern zatrzymywać się nie będziemy – zaznaczywszy tylko dla wiadomości czytelnika jej istnienie. Dusze, znajdujące się w świecie astralnym w takich w arunkach – długo tam nie przebywają, ich zamiłowania ziemskie rychło ciągną je na ziemię z powrotem tak, iż dusze te powtórnie rodzą się w takich samych w arunkach, jak poprzednio.

Dusze, znajdujące się na wyższych płaszczyznach, mając mniejszy pociąg ku życiu ziemskiemu – i obdarzone wszelkiemi warunkam i wyższego rozwoju w świecie astralnym – przebywają tam znacznie dłużej. Praw o ogólne jest takie, że im wyższa płaszczyzna, na której przebywa dusza – tern dłużej pozostaje tam ona. Ale prędzej czy później cały m aterjał życia ziemskiego dusza zużywa i wyczerpuje. Dusza szuka możliwości nowego ruchu i widzi, że ta możliwość powstać może jeno z doświadczenia nowego życia ziemskiego. Wówczas dusza zaczyna marzyć o nowem życiu ziemskiem – i z tego pragnienia wypływają nowe jej narodziny. Dusza niby zasypia i zaczyna spływać w dół, stopniowo przybierając na się coraz ściślejsze i mocniejsze powłoki – wreszcie rodzi się na ziemi w powłoce i w w arunkach, odpowiadających stopniowi jej rozwoju. Rodząc się na ziemi, dusza nie przebudza się w pełni, ale żyje w stanie półsennym przez pierwsze lata dzieciństwa – i dopiero powoli zaczyna uświadamiać sobie swą istotę realną, swoje pochodzenie, przyczynę ukazania się na ziemi i t.d. Wszystko to opowiada ci twój przewodnik, ukazując dusze znajdujące się w tern lub innem położeniu, bliskie nowych narodzin, lub te, które niedawno porzuciły ziemskie ciało. Znajdując się w świecie astralnym napotykasz swoich dawnych przyjaciół i rozmawiasz z nimi na tej lub innej płaszczyźnie.

Spostrzegasz z podziwem, że dusze te działają i mówią tak, jakby ich życie obecne było życiem realnem, a wszystko pozostałe, między innemi, życie ziemskie – jakimś snem nierzeczywistym. Rozumiesz władzę obecności nad świadomością. Widzisz także, że dusze na wszystkich płaszczyznach mniej lub więcej są obznajmione z płaszczyznami, leżącemi poniżej ich, ale jakby zupełnie nic nie wiedzą o płaszczyznach wyższych, oprócz tych dusz, których świadomość już całkowicie się przebudziła – a które znajdują się na tej lub innej płaszczyźnie niższej na własne życzenie, choć w każdej chwili mają możność podniesienia się wyżej. Dusze, znajdujące się na niższych płaszczyznach, oczywiście, niedostatecznie rozumieją znaczenie swego bytu, ponieważ nie przebudziła
się jeszcze w pełni świadomość ich ducha. Zauważysz także na którejś z niższych płaszczyzn, że twój stary przyjaciel, który na ziemi był zażartym materjalistą, widocznie dotąd nie pojmuje, że umarł – iw chwili, gdy w nim błyska samowiedza – sądzi, że się znajduje na jakiejś innej planecie. Jak niegdyś tak i teraz gotów się z tobą spierać i dowodzić, że wraz ze śmiercią kończy się wszystko.

Gniewa go wielce, gdy goście z wyższych płaszczyzn starają się mu wytłumaczyć, czem on jest, skąd przybył, gdzie jest i w jakiem położeniu się znajduje. Nazywa ich oszustami, żąda, aby mu dowiedli istnienia sfer wyższych. Twierdzi, że wszystko, co go otacza, a między innemi i ukazanie się dusz wyższych – wszystko to są zjawiska fizyczne jakiegoś innego świata, gdzie on się przypadkiem znajduje. Opuszczając go czujesz wrażenie tych samych rozmów, jakie nieraz prowadziłeś na ziemi i prosisz swego przewodnika, aby ci wyższe pokazał krainy. Uśmiecha się i mówi ci: „Zaprowadzę cię tak wysoko, jak wysoko wnieść się zdołasz” – poczem widziesz dokoła siebie wszystko, o czem kiedykolwiek marzyłeś i do czego dążyłeś; czujesz, że tu jest wszystko, czego ci potrzeba – i prosisz swego przewodnika, aby cię tu zostawił i nie brał ze sobą na ziemię z powrotem. On jednak upiera się, abyś wracał, i by cię o tern przekonać, zapewnia, że znajdujesz się bardzo niewysoko – i że drogą walki i wysiłków na ziemi z czasem  możesz uzyskać praw o dojścia do sfer znacznie wyższych. Wątpisz o jego słowach – i podobnie jak materjalista, z którym tylko co się rozstałeś, pytasz go, czy może być coś wyższego nad to, co cię otacza. Przewodnik ci na to: „Doszedłeś najwyższego punktu, jaki jest tobie dostępny w chwili obecnej, ale nie jest to punkt najwyższy. Żadna dusza nie jest w stanie przecisnąć się poza swoje granice wewnętrzne; staraj się rozszerzyć te granice wewnętrzne, a wówczas uzyskasz możność podniesienia się w wyższe dziedziny. – Dopóki w tobie samym niema echa tych dziedzin wyższych – nic nie może ci dowieść ich istnienia i nic ci nie pomoże pojąć ich i przeniknąć w ich okrąg. Musisz przedewszystkiem znaleźć je sam w sobie. Ja nie mogę wznieść się wyżej od ciebie tylko dlatego, że wew nętrznie odczuwam tę możliwość.

„Ale nieskończenie wyżej ponad twoją płaszczyznę i nieskończenie wyżej od innych – idą coraz to nowe a nowe poddziały, pełne takiego światła i siły, jakich nawet wyobrazić sobie człowiek nie może. Zauważ, że te wszystkie światy otaczają tylko ziemię naszą. Ale podobnie istnieją też nieskończone poddziały światów astralnych i płaszczyzn astralnych dokoła każdej planety naszego łańcucha i dokoła wszystkich miljonów światów, istniejących w nieskończoności universum.

– A więc czemże jestem Ja? – w mimowolnem przerażeniu pytasz, czując swą nicość wobec nieskończoności, co się rozwarła przed tobą.

– Ty  jesteś najcenniejszą rzeczą na świecie; ty jesteś – żywą duszą – odpowiada przewodnik – i gdybyś ty zginął, to zginąłby cały system światów niebieskich – ponieważ ty jesteś równie nieodzowny dla istnienia tego systemu, jak on jest konieczny dla twego istnienia. Jesteś – cząstką całości – a ta całość nie mcże istnieć bez ciebie, jak ty nie możesz istnieć bez niej.

– Ale cóż jest dalej poza tern, o czem mi mówiłeś – pytasz
– i co leży w ośrodku (centrum ) tego wszystkiego?

– Absolut – odpowiada ci przewodnik, milknąc przy tern słowie. I gdy potem wszystkiem znów czujesz się w swojem ciele fizycznem, pytasz swego przewodnika, zanim on ci zniknął:

– Gdzież to myśmy byli? W ilu tysiącach mil od ziemi leży ta kraina, którą zwiedzaliśmy?”

Przewodnik ci na to: „Nie opuszczaliśmy ziemi zupełnie. Nie oddaliłeś się od swego ciała – a wszystko coś widział i czegoś doznał nie zajęło ani minuty. W świecie astralnym niema czasu, ani przestrzeni.

źródło: JOGI RAMA – CZARAKA „FILOZOFJA JOGI i OKULTYZM WSCHODNI”, Lekcja X – Świat Astralny, Warszawa

Niebo, piekło i czyściec są stanami duszy,  które człowiek może odczuć już w tem ziemskiem życiu. Ażeby więc wyrobić sobie właściwe pojęcie o stanach duszy po śmierci ciała fizycznego, nie musi się umierać fizycznie. Człowiek sam jest światem w małym zakresie, to znaczy, że wszystko, co człowiek ma w sobie na małą skalę, to znajduje się w naturze na wielką tak, że gdy to małe zadrga w człowieku, odegra mu to wielkie w naturze i połączy się z niem natychmiast.

Przez swoje ciało fizyczne łączy się człowiek z widomym, fizycznym światem, jego ciało astralne z astralną równią*) (Kama Loka), on sam zaś łączy się z nią przez swe uczucia zwierzęce, żądze i namiętności. Przez swoje myślenie stoi w związku z równią  mentalną.

*) Równia astralna ’ świat astralny są jedno i to samo.

Jeśli zaś zbudzi się w człowieku świadomość duchowa (Buddhi), nie zostaje on już myślami w szrankach przestrzeni i czasu; jego boska świadomość (Atma) łączy go z Bogiem (Nirwana). Dopóki człowiek przywiązany jest do rzeczy materyalnych i pozwala im panować nad sobą, dopóty podlega zmiennym stanom radości i cierpienia, gdyż stan Dewachan (świata niebieskiego) nie jest wieczysty. („Niebo i ziemia przeminą, ale słowo pana Logos (Christos) nie przeminą”. Biblia).

Człowiek może tylko przez pokonanie tego co materyalne i przemijające, dojść do doskonałości i wolności, przez co wyzwala się ze skutków karmy i odradzania się na nowo, Może to nastąpić tylko w związku z materyalnem ciałem, ono bowiem jest środkiem albo narzędziem do przezwyciężenia tego, co materyalne. Co jednak duszę ludzką zmusza do objawiania się czynnego w ciele materyalnem, to egoistyczne usiłowania, żądze i życzenia, o które starała się w ostatnim bycie. Dopóki człowiek ma jeszcze choćby

*) Pod równią mentalną należy rozumieć cztery niższe równie Dechawan (Nieba), które posiadają jeszcze formę (rupa), gdy tymczasem trzy wyższe nazywają się równią arupa i nie mają kształtu.

najdrobniejsze egoistyczne życzenie, czy odnosiłoby się do spraw tego świata, czy też do nagrody po drugiej stronie, dopóty przywiązany jest do koła miłości i śmierci, tzn. że podlega wiecznemu krążeniu życia i śmierci. Celem każdej prawdziwej religii, wiedzy i filozofii jest pokazanie człowiekowi drogi do ostatecznego wydobycia się z nieustannej zmiany między życiem i śmiercią, między niebieskiem i ziemskiem istnieniem. Dzieje się to przez śmierć mistyczną, którą każdy musi przejść w życiu ziemskiem, jeśli ma zbudzić się w nim świadomość boska, jeśli Chrystus Bóg-człowiek ma w nim święcić swoje zmartwychwstanie.

W Bhagawad Gita opisywana jest droga do tego poznania i zbawienia. Opisana tam „bitwa” przedstawia walkę między wolą ludzko-zwierzęcą a ludzko-boską. „Nowy testament” jest symbolicznem przedstawieniem ukrzyżowanego w człowieku Chrystusa i połączonego z tem zbawienia ludzkości. Zwycięzcę w tej walce czeka wielkie zmartwychwstanie, doskonałe życie, jako cena zwycięstwa. Posłuchajcie słów przyrzeczenia wymówionych przez „podobnego do syna człowieczego”, który trzymał w ręku siedem gwiazd*) :

*) Siedem gwiazd to symboliczne określenie siedmiu pierwiastków, z których składa się zarówno wszechświat jak człowiek. Nauka ta znajduje się choć pod rozmaitemi postaciami we wszystkich systemach religijnych.

„Zwycięzcy pozwolę używać z drzewa życia, rosnącego w raju ojca mego. Bądź wiernym aż do śmierci, a dam ci koronę życia wiecznego. Kto zwycięży, tego uczynię kolumną w świątyni ojca mojego i nigdy stamtąd nie wyjdzie“. W takich to i tym podobnych słowach wyrażały się najważniejsze pisma święte całego świata z czcią o ubóstwieniu człowieka. W poznaniu wyższego życia w nas samych leży różnica między zwykłą nauką o obyczajach, a moralnością. Mogą one nas kierować ku temu, co dobre i szlachetne, lecz ponad niemi stoi owa niepojęta istota, Której przeciętna ludzkość nie rozumie, którą jednak odczuwa w sercu, ilekroć prześwieci z duszy człowieka czczonego, jako Bóg lub bohater. Dopóki tak jest, nie zadowolą się ludzie etyką i moralnością, lecz odwrócą się w chwilach wyższej tęsknoty od zewnętrznych reguł tych systemów, a zwrócą się do praźródła czystego życia we własnem sercu, w którem znajdą nieomylnego przewodnika. Żeby te wiersze przyczyniły się do tego, to jest życzeniem ich autora.

 źródło: “YOGA TAJEMNA WIEDZA INDYI”, przez BAPT. WIEDENMANNA PRZEŁOŻYŁ STANISŁAW WOMELA, LWÓW WYDAWNICTWO „KULTURA I SZTUKA”

Urodzony w roku 1896 w dobrach rodzinnych w Wilnie, już od najmłodszych lat doświadczał zjawisk mediumicznych: wrażeń słuchowych, głosów niewidzialnych postaci, wizji, stanów letargicznych. W domu, gdzie mieszkał, otoczenie też widziało najróżnorodniejsze zjawiska: postacie widm, słyszano stukania, głosy itp.

Ze względu na słabe zdrowie nie mógł się systematycznie uczyć w szkołach, a wychowywał się i kształcił głównie w domu. Za czasów okupacji niemieckiej został zaproszony do kółka spirytystycznego, gdzie podczas seansów ujawniły się pierwsze objawy materializacyjne. W latach 1916-1918 objawy te doszły do najwyższego rozwoju: materializacja rąk, postaci, aporty itp. Rozwinęły się do tego stopnia, że w biały dzień, bez żadnych seansów, powtarzały się te zjawiska i były widzialne dla otoczenia Grużewskiego. W tych latach zetknął się Grużewski z okultystami wtajemniczonymi w Indiach i pod ich wpływem zaczął sam studiować ezoteryzm, przyjmując dewizę, że media koniecznie winny być wtajemniczone.

Zapoznaje się wówczas Grużewski ze sposobem zapadania w trans mediumiczny zgodnie z tradycją ezoteryczną, stosując odpowiedni system oddychania. 

Dzięki temu opanowuje swą wrażliwość mediumiczną i pogrąża się w trans zależnie od swej woli. Po obudzeniu się prawie zupełnie nie odczuwa zmęczenia nerwowego ani fizycznego i chociaż w późniejszym czasie prawie codziennie seansuje, zdobywa coraz większą równowagę psychiczną.

Pod koniec 1918 roku z powodu ujemnego wpływu seansów materializacyjnych na zdrowie, oddaje się wyłącznie produkcjom psychicznym. Następuje cały szereg rewelacji z dziedzin naukowych, miewa odczyty w transie na zadawane tematy oraz improwizuje wierszem.

W roku 1919 na jednym z seansów podczas transu zażądał farb i płótna do malowania i w ten sposób powstał jego pierwszy obraz transowy, przedstawiający portret ducha Adama Mickiewicza. W roku 1920 w czasie inwazji bolszewickiej przebywał w Warszawie, gdzie dzięki p. Prosperowi Szmurle został wprowadzony do Towarzystwa Metapsychicznego i tam zainteresował liczne towarzystwo swoimi niezwykłymi zdolnościami. Wydelegowana komisja spośród członków tego towarzystwa, w której jako ekspert występował artysta malarz p. Marian Wawrzyniecki, odbyła cały szereg seansów. Protokoły tej komisji znajdują się w Warszawskim Towarzystwie Badań Psychicznych.

Idąc za radą panów: Wawrzynieckiego, Edwarda Trojanowskiego i Wincentego Trojanowskiego, Grużewski postanowił zorganizować pierwszą wystawę transowych produkcji. W roku 1921 pod protektoratem prof. Trojanowskiego otwarta została w salonie nowoczesnym pierwszorzędna wystawa prac Grużewskiego, złożona z sześćdziesięciu jego płócien. Jednocześnie p. Wincenty Trojanowski wygłosił szereg odczytów z przezroczami o twórczości Mariana Grużewskiego. Rok później zorganizowana została druga wystawa w tym samym salonie, a następnie przeniesiona do Wilna, gdzie znalazła pomieszczenie w prywatnych salonach ś.p. ks. biskupa Bandurskiego.

W r. 1923 podczas pobytu w Paryżu Grużewski zainteresował swoją osobą i wybitnym talentem znanego publicystę Canudo, który zapoznał go z miejscowymi towarzystwami. W tym czasie odbywa Grużewski szereg seansów w towarzystwach metapsychicznych, spirytystycznych i innych w towarzystwie wybitnych osób ze świata naukowego, jak prof. Rocco Santoliquido, Gastin, Durvillier i innych. Jeden z takich seansów opisał p. Gonzaga Fric w „Comedia”. Artykuł od razu wyrobił Grużewskiemu dobre nazwisko w Paryżu. Po krótkim pobycie we Francji Grużewski powraca do kraju, gdzie poświęca się pracy medialno-artystycznej oraz studiom ezoterycznym, organizując w ścisłym kole adeptów wykłady ezoteryczne.

W roku 1926 otwiera prywatną wystawę w pracowni artysty malarza p. Dyzmańskiego, zorganizowaną przez komitet złożony z pp. Ossowieckiego, Kłoczkowskiego, Badowskiego i gen. Jacyny.

Jako ezoteryk, Grużewski wbrew mniemaniu niektórych uczonych rozwinął magnetyzm leczniczy oraz zdobył umiejętność magnetycznego i hipnotycznego usypiania innych mediów, wreszcie w urabianiu utajonych zdolności artystycznych. Grużewski jest rzecznikiem idei wyzyskania medialnych własności dla rozwoju sztuki psychicznej. Przykładem takiej sztuki są obrazy Grużewskiego. Przenikając w świat astralny, daje szereg rewelacyjnych obrazów z zaświatów, jak: larw, gnomów, wizji, prądów, wirów astralnych, widoków nam nieznanych planet itp. Widząc w transie aurę, opiera kolory na układzie psychicznym emanacji aurycznych. W portretach daje odtworzenie aury człowieka, jego poprzedniego bytu, oraz oddaje wyraz psychiczny sobowtóra astralnego.

Wszystkie obrazy Grużewskiego można by sklasyfikować w następujący sposób:

1. Obrazy przedstawiające świat astralny,
2. Aura pejzażu
3. kompozycja na tle przyrody astralnej
4. portret reinkarnacyjny z otoczeniem astralnym
5. portret psychiczny na tle krystalizacji duszy
6. twory astralne
7. portret kompozycyjny na tle poprzedniego bytu
8. kompozycja na zadany temat

Grużewski maluje w dwóch rodzajach stanu mediumicznego: w stanie głębokiego transu, kiedy przechodząc przez głęboką katalepsję następuje zmiana osobowości, czyli tak zwana „inkarnacja”, oraz w stanie mniej głębokiego transu, który trwa do 15 minut w warunkach absolutnego mroku lub przy słabym czerwonym świetle. Stan ten charakteryzuje się nadzwyczajną czułością i wrażliwością, wobec czego budzi go najmniejszy szelest.

Twórczość Grużewskiego z jednej strony wzbudziła żywe zainteresowanie sfer naukowych, z drugiej sfer artystycznych. Do chwili obecnej znane są w mediumizmie produkcje malarskie, lecz nie zawsze posiadające prawdziwe walory artystyczne, obrazy zaś Grużewskiego, według oceny wybitnych znawców sztuki, stoją na wysokim poziomie artystycznym, a nawet swoją odrębnością i wprowadzeniem nowych zasad kolorystyki stwarzają nowy kierunek w sztuce, na co zresztą zwrócili uwagę w Polsce prof. Wincenty Trojanowski, prof. Rudolf Tarczyński, artysta malarz Badowski, a poza granicami kraju prof. i dyrektor Akademii Sztuk Pięknych Casteloucho, prof. akademii Walter, artysta malarz de Senville i nasza rodaczka w Paryżu, art. malarka Boznańska. Wiadomości powyższe czerpiemy przede wszystkim na podstawie dokonanych z medium osobistych doświadczeń, a poza nimi z licznych artykułów w prasie polskiej i zagranicznej. Dość wymienić tylko niektóre z nich, jak „Przegląd Światowy” z r. 1922, „Gazeta Warszawska” z r. 1921, „Świat” z r. 1921, „Tygodnik Ilustrowany” z r. 1921, „Gazeta Wileńska” z r. 1922, „Stolica” z r. 1924, „Rzeczpospolita” z r. 1926, „Zagadnienia Metapsychiczne” z kilku lat, Correspondance Havas 1923, „Comedia” 1923, „Psychizm” 1923 itd.

autor: T.R.

Źródła:

• „Hejnał”1936, r. 8, z 11, s. 481-483
•  „Spirytyzm” nr 3 rok 2011

Książka o Marianie Grużewskim wydana w Wilnie w 1927 roku.