Śmierć fizyczna oznacza zaprzestanie czynności życiowej w ciele materyalnem i jego rozkład; śmierć mistyczna, to zamarcie egoizmu, żądz, popędów zwierzęcych i namiętności.

Niebo, piekło i czyściec są stanami duszy,  które człowiek może odczuć już w tem ziemskiem życiu. Ażeby więc wyrobić sobie właściwe pojęcie o stanach duszy po śmierci ciała fizycznego, nie musi się umierać fizycznie. Człowiek sam jest światem w małym zakresie, to znaczy, że wszystko, co człowiek ma w sobie na małą skalę, to znajduje się w naturze na wielką tak, że gdy to małe zadrga w człowieku, odegra mu to wielkie w naturze i połączy się z niem natychmiast.

Przez swoje ciało fizyczne łączy się człowiek z widomym, fizycznym światem, jego ciało astralne z astralną równią*) (Kama Loka), on sam zaś łączy się z nią przez swe uczucia zwierzęce, żądze i namiętności. Przez swoje myślenie stoi w związku z równią  mentalną.

*) Równia astralna ’ świat astralny są jedno i to samo.

Jeśli zaś zbudzi się w człowieku świadomość duchowa (Buddhi), nie zostaje on już myślami w szrankach przestrzeni i czasu; jego boska świadomość (Atma) łączy go z Bogiem (Nirwana). Dopóki człowiek przywiązany jest do rzeczy materyalnych i pozwala im panować nad sobą, dopóty podlega zmiennym stanom radości i cierpienia, gdyż stan Dewachan (świata niebieskiego) nie jest wieczysty. („Niebo i ziemia przeminą, ale słowo pana Logos (Christos) nie przeminą”. Biblia).

Człowiek może tylko przez pokonanie tego co materyalne i przemijające, dojść do doskonałości i wolności, przez co wyzwala się ze skutków karmy i odradzania się na nowo, Może to nastąpić tylko w związku z materyalnem ciałem, ono bowiem jest środkiem albo narzędziem do przezwyciężenia tego, co materyalne. Co jednak duszę ludzką zmusza do objawiania się czynnego w ciele materyalnem, to egoistyczne usiłowania, żądze i życzenia, o które starała się w ostatnim bycie. Dopóki człowiek ma jeszcze choćby

*) Pod równią mentalną należy rozumieć cztery niższe równie Dechawan (Nieba), które posiadają jeszcze formę (rupa), gdy tymczasem trzy wyższe nazywają się równią arupa i nie mają kształtu.

najdrobniejsze egoistyczne życzenie, czy odnosiłoby się do spraw tego świata, czy też do nagrody po drugiej stronie, dopóty przywiązany jest do koła miłości i śmierci, tzn. że podlega wiecznemu krążeniu życia i śmierci. Celem każdej prawdziwej religii, wiedzy i filozofii jest pokazanie człowiekowi drogi do ostatecznego wydobycia się z nieustannej zmiany między życiem i śmiercią, między niebieskiem i ziemskiem istnieniem. Dzieje się to przez śmierć mistyczną, którą każdy musi przejść w życiu ziemskiem, jeśli ma zbudzić się w nim świadomość boska, jeśli Chrystus Bóg-człowiek ma w nim święcić swoje zmartwychwstanie.

W Bhagawad Gita opisywana jest droga do tego poznania i zbawienia. Opisana tam „bitwa” przedstawia walkę między wolą ludzko-zwierzęcą a ludzko-boską. „Nowy testament” jest symbolicznem przedstawieniem ukrzyżowanego w człowieku Chrystusa i połączonego z tem zbawienia ludzkości. Zwycięzcę w tej walce czeka wielkie zmartwychwstanie, doskonałe życie, jako cena zwycięstwa. Posłuchajcie słów przyrzeczenia wymówionych przez „podobnego do syna człowieczego”, który trzymał w ręku siedem gwiazd*) :

*) Siedem gwiazd to symboliczne określenie siedmiu pierwiastków, z których składa się zarówno wszechświat jak człowiek. Nauka ta znajduje się choć pod rozmaitemi postaciami we wszystkich systemach religijnych.

„Zwycięzcy pozwolę używać z drzewa życia, rosnącego w raju ojca mego. Bądź wiernym aż do śmierci, a dam ci koronę życia wiecznego. Kto zwycięży, tego uczynię kolumną w świątyni ojca mojego i nigdy stamtąd nie wyjdzie“. W takich to i tym podobnych słowach wyrażały się najważniejsze pisma święte całego świata z czcią o ubóstwieniu człowieka. W poznaniu wyższego życia w nas samych leży różnica między zwykłą nauką o obyczajach, a moralnością. Mogą one nas kierować ku temu, co dobre i szlachetne, lecz ponad niemi stoi owa niepojęta istota, Której przeciętna ludzkość nie rozumie, którą jednak odczuwa w sercu, ilekroć prześwieci z duszy człowieka czczonego, jako Bóg lub bohater. Dopóki tak jest, nie zadowolą się ludzie etyką i moralnością, lecz odwrócą się w chwilach wyższej tęsknoty od zewnętrznych reguł tych systemów, a zwrócą się do praźródła czystego życia we własnem sercu, w którem znajdą nieomylnego przewodnika. Żeby te wiersze przyczyniły się do tego, to jest życzeniem ich autora.

 źródło: “YOGA TAJEMNA WIEDZA INDYI”, przez BAPT. WIEDENMANNA PRZEŁOŻYŁ STANISŁAW WOMELA, LWÓW WYDAWNICTWO „KULTURA I SZTUKA”