Arkana Tarota
X. KOŁO FORTUNY

Wizja opisana przez Ezechiela w pierwszym rozdziale jego niezwykłej księgi stała się punktem wyjścia dla niezliczonych kabalistycznych rozpraw. Prorok oświadcza, że ujrzał na niebie dziwne zwierzęta, ułożone w grupy po cztery, a obok nich cztery płonące koła, z których każde było podwójne.

Tutaj znajduje się klucz do Tarota, którego symbolikę ustalił Éliphas Lévi (2); wyraźnie inspirował się on tym świętym tekstem. Ponownie odnajdujemy w nim koło, które obraca się z ogromną prędkością wewnątrz innego koła, będąc obrazem podwójnego wiru – pierwotnej siły generującej całe istnienie (3).

Dla hermetystów indywiduum powstaje z połączenia dwóch przeciwnie skierowanych ruchów obrotowych: jednego o charakterze ściskającym, drugiego – rozszerzającym. Stąd wizerunek dwóch współśrodkowych obręczy Koła Fortuny, które w rzeczywistości jest Kołem Stawania Się. Obręcze te połączone są szprychami, spośród których siedem jest widocznych. Każda z nich osadzona jest w drogocennym kamieniu, odpowiadającym jednej z planet, których wpływy nadają istotom określone cechy i skazują je na monotonię życia.

Życie jednostkowe, oddzielone od życia uniwersalnego, jest siłą rzeczy ograniczone. Wynika z impulsu, który otrzymało, co symbolizuje korba pozwalająca wprawić w ruch koło istnienia jednostki. Początkowo ruch życiowy jest szybki, lecz stopniowo zwalnia – od gwałtownej młodości, przez regularność wieku dojrzałego, aż po powolne słabnięcie starości, które prowadzi do ostatecznej stagnacji – śmierci.

Podwójne koło życia wspierają maszty dwóch złączonych łodzi, z których jedna jest czerwona, a druga zielona. Unoszą się one na mrocznym wirze chaosu, błotnistym oceanie, z którego wyłonią się elementy wszelkiego stworzenia. Te łodzie, mające kształt półksiężyca, są poświęcone Izydzie. Z każdej z nich wynurza się wąż – symbol prądów życiowych, z których jedne są motoryczne (czerwony), a inne wrażliwe (zielony).

Gdyby koło jednostkowe było jedynie prostą maszyną fizjologiczną, obecność dwóch fantastycznych istot, które się go trzymają, nie miałaby sensu. Z jednej strony znajduje się Hermanubis, przyczepiony do prawej, wznoszącej się części koła. Jego głowa wskazuje, że jest Niebiańskim Psem – konstelacją bliską przesilenia letniego, której główną gwiazdą jest Syriusz, gwiazda okresu letnich upałów. Symbolizuje on dobroczynne ciepło, które rozszerza ciała, sprzyja wzrostowi i stymuluje energię życiową. Jest to duch dobra, wierności, przywiązania, oddania i hojności.

Kaduceusz, który trzyma w prawej ręce, przywodzi na myśl Merkurego, czyli Azoth alchemików (1) – eteryczną substancję przenikającą wszystko, pobudzającą, podtrzymującą i ożywiającą ruch życia w razie potrzeby.

Niebiesko-żółty pies Arkana X

Niebiesko-żółty pies z Arkana X ma za zadanie odnawiać nasze siły, odbudowywać nasze organy i pomagać nam w walce z wszelkimi przyczynami destrukcji, stagnacji i upadku.

Jego przeciwnikiem jest rogaty demon, który astronomicznie może odnosić się jedynie do znaku Koziorożca, gdyż przejął jego półwodny charakter. Jego nogi bowiem zakończone są rybim ogonem. Ten potwór, o ciele ciemnozielonoszarym, odpowiada zimowemu chłodowi, który hamuje wszelkie przejawy życia. Reprezentuje on egoizm tyfoniczny, wroga życia, który niszczy je, usiłując je zawłaszczyć i ograniczyć, zamiast pozwolić mu na swobodny przepływ i wspierać jego ekspansję.

Choć jest związany z Neptunem, o czym świadczy trójząb, który trzyma w lewej ręce, z Tyfona emanuje mroczna gorliwość, a jego rysy wykrzywia nienawiść. Pochłania go bowiem ciemny ogień – ogień ciasnych i destrukcyjnych namiętności, co podkreśla dymiąca czerwień jego twarzy i skrawka tkaniny zawiązanego wokół bioder. Całościowo symbolizuje on Hyle, czyli chaotyczną materię – Alchemiczny Tartar (2) lub, precyzyjniej, samą zasadę materializacji ucieleśniającej.

Z tego względu nie należy postrzegać potwora opadającego z Koła Stawania Się jedynie jako ducha zła, przeciwstawionego duchowi dobra. Zło jest jedynie względne i nie posiada niezależnej egzystencji.

W rzeczywistości walka między przeciwieństwami jest płodna, lecz musi podlegać kontroli arbitra – zasady regulacji i rozeznania. W Arkanie X taką rolę pełni Sfinks, uzbrojony w miecz Sprawiedliwości, wskazując w ten sposób, że to on decyduje i rozstrzyga, ingerując w konflikt przeciwstawnych sił, które wspólnie kształtują harmonijną strukturę żywego organizmu. Jest więc symbolem inteligencji konstruktywnej bytu, zasady stałości przewodzącej procesowi stawania się i zapewniającej przejściową stabilność form indywidualnych.

Jest to Arché lub Siarka (1) alchemików – Mistrz i Architekt życiowej konstrukcji.

Dlaczego ta istota przedstawiona jest jako Sfinks – synteza czterech Żywiołów?

Twarz i piersi kobiety lub syreny odpowiadają Wodzie, lwie łapy – Ogniowi, bycze boki – Ziemi, a orle skrzydła – Powietrzu. Połączenie w jednym stworzeniu cech czterech innych wyraża zwycięstwo nad elementarnymi siłami, które zostały ujarzmione i zdyscyplinowane przez wyższą zasadę jedności.

Zwierzęta z wizji Ezechiela, które później stały się symbolami czterech Ewangelistów, odnoszą się do tej samej idei, co Sfinks. W Arkanie X jest on mocno osadzony na nieruchomej platformie, pod którą wiruje nurt życiowej cyrkulacji. Surowy, niewzruszony i spokojny, góruje nad kosmogonicznym Kołem, unosząc się – niczym Duch Elohim – ponad Ciemnymi Wodami, z których wyłania się fenomenalne istnienie.

Znaczenie astronomiczne

Koło Fortuny odpowiada Zodiakowi, z dwoma przesileniami przedstawionymi przez Hermanubisa (lato, kanikuła) i Tyfona (zima, Koziorożec). Sfinks zajmuje wówczas miejsce jesiennej równonocy, oznaczonej przez znak Wagi (Sprawiedliwość – Arkan VIII), podczas gdy dwa węże zastępują Barana, symbolizując przebudzenie witalności na wiosnę.

Sam chaotyczny ocean można również powiązać z regionem nieba, w którym znajdują się konstelacje Ryb i Wieloryba, niedaleko ujścia rzeki Erydan.

ISTOTNE INTERPRETACJE

1° MALKUT – Królestwo, czyli organizm, domena suwerenności woli. Indywidualność. Potencjalna synteza gotowa do urzeczywistnienia się poprzez ucieleśnienie. Zalążek. Kolumna J… Męska zasada generująca. Ruch inwolucyjny, który rodzi istnienie jednostkowe. Duch przewodzący procesowi inkarnacji.

2° Inicjatywa, bystrość, obecność umysłu, spontaniczność, zdolność do wynalazków. Praktyczna intuicja. Sukces dzięki umiejętności wykorzystywania nadarzających się okazji.

3° Szczęście. Przypadkowe odkrycia prowadzące do bogactwa lub sukcesu. Pomyślny los przynoszący powodzenie bez większych osobistych zasług. Protekcja. Korzyści wynikające z kaprysu losu. Pożądana, lecz niestabilna pozycja. Naprzemienność wzlotów i upadków. Niestałość, efemeryczna fortuna.

Oswald Wirth:.

źródło:  Les Arcanes du Tarot – Arcane X;   La Lumière Maçonnique, Paris   Juillet – Août 1912.