W sen magnetyczny, opisany w rozdziale poprzdenim, mo\u017cna wprowadzi\u0107 niewielk\u0105 tylko liczb\u0119 os\u00f3b, i to za pomoc\u0105 zabieg\u00f3w wyt\u0119\u017caj\u0105cych, gdy\u017c d\u0142ugo powtarzanych. Magnetyzer do\u015bwiadczony umie rozpozna\u0107 chwil\u0119, w kt\u00f3rej ten sen nast\u0119puje, i zmieni od razu zabiegi, je\u017celi sen taki nie jest po\u017c\u0105dany, lub te\u017c prowadzi je dalej, gdy sen jest potrzebny.<\/p>\n
Magnetyzer niewprawny natomiast nie wie nieraz wcale, \u017ce sen ju\u017c trwa od chwili; prowadzi zatem g\u0142aski\u00a0 dalej, powoduj\u0105c mimo woli przechodzenie snu w inne stany. Poniewa\u017c stany te mog\u0105 wprawi\u0107 w zaniepokojenie zar\u00f3wno magnetyzera, jak osob\u0119 piel\u0119gnuj\u0105c\u0105, podam pokr\u00f3tce ich cechy fizjologiczne. Niekt\u00f3rzy badacze rozr\u00f3\u017cniaj\u0105 trzy takie stany; inni rozr\u00f3\u017cniaj\u0105 ich osiem lub czterna\u015bcie. Poniewa\u017c r\u00f3\u017cnice fizjologiczne tych r\u00f3\u017cnych stan\u00f3w wyst\u0119puj\u0105 tylko w trzech kierunkach, a w dalszych stanach powtarzaj\u0105 si\u0119 te same r\u00f3\u017cnice, przytaczam je wedle okre\u015blenia Ochorowicza (A. II, 153):<\/p>\n
\u201eLetarg jest snem najg\u0142\u0119bszym. Pogr\u0105\u017cony w tym stanie jest z pozoru martw\u0105 k\u0142od\u0105. Ga\u0142ki oczne ma skr\u0119cone ku g\u00f3rze, tak, i\u017c uchylaj\u0105c powieki, widzimy tylko bia\u0142ka. Cz\u0142onki uniesione opadaj\u0105 martwo. Nieczulo\u015b\u0107 jest zupe\u0142na, nie tylko sk\u00f3ry, ale i b\u0142on \u015bluzowych. Mo\u017cemy u\u015bpionego dotyka\u0107, szczypa\u0107, dawa\u0107 mu pod nos amoniak, nie czuje nic. Je\u015bli mi\u0119sie\u0144 lub \u015bci\u0119gno tego mi\u0119\u015bnia podra\u017cnimy naciskiem, to w takim razie ten mi\u0119sie\u0144 wpada w t\u0119\u017cec, sztywnieje. Chc\u0105c go wyprostowa\u0107, rozlu\u017ani\u0107, trzeba w podobny spos\u00f3b podra\u017cni\u0107 mi\u0119sie\u0144 przeciwny. Jednak ta nadpobudliwo\u015b\u0107 nerwowomi\u0119\u015bniowa nie istnieje w bardzo wielu formach letargu, a natomiast u wielu osobnik\u00f3w mo\u017ce si\u0119 przejawia\u0107 i w innych stanach (w katlepsji, w somnambulizmie), a u niekt\u00f3rych i na jawie. \u201eKatalepsja )sztuczna r\u00f3\u017cni si\u0119 od prawdziwej tern tylko, \u017ce mo\u017cna j\u0105 w ka\u017cdej chwili usun\u0105\u0107. Od letargu za\u015b r\u00f3\u017cni si\u0119 tern, \u017ce cz\u0142onki uniesione nie opadaj\u0105 martwo, lecz zachowuj\u0105 nadane im pozycje z woskow\u0105 podatno\u015bci\u0105. Stan ten, od dawna znany magnetyzerom, o ile bywa og\u00f3lnym (obejmuj\u0105cym ca\u0142e cia\u0142o), nale\u017cy uwa\u017ca\u0107 za ni\u017cszy stopie\u0144 g\u0142\u0119boko\u015bci snu, ni\u017c w letargu, poniewa\u017c \u017cycie psychiczne, tam zniesione, tutaj rozbudza si\u0119 cz\u0119\u015bciowo, przybieraj\u0105c najcz\u0119\u015bciej form\u0119 halucynacyj. Poza tym niema w tym stanie jeszcze \u017cadnych przejaw\u00f3w czynnych, \u017cadnych \u015blad\u00f3w samodzielno\u015bci.<\/p>\n
\u201eTe ostatnie wyst\u0119puj\u0105 dopiero w somnambulizmie. W tej fazie pacjent mo\u017ce odpowiada\u0107 na pytania, a nawet rozmawia\u0107 i chodzi\u0107 z w\u0142asnej inicjatywy. Nieczu\u0142o\u015b\u0107 na b\u00f3l mo\u017ce by\u0107 w tym stanie zupe\u0142na, tak samo jak w letargu i katalepsji; mo\u017ce jednak nieczu\u0142o\u015b\u0107 wzgl\u0119dna niekt\u00f3rych narz\u0105d\u00f3w r\u00f3wnowa\u017cy\u0107 si\u0119 z nadmiern\u0105 czu\u0142o\u015bci\u0105 innych. Pod tym wzgl\u0119dem rozmaito\u015b\u0107 indywidualnych kombinacyj jest nieograniczona i wszelkie sprowadzanie zjawisk do jednego typu nozograficznego mo\u017ce by\u0107 tylko sztuczne.<\/p>\n
S\u0105 to zatem trzy stany odr\u0119bne, kt\u00f3rych nazwy wprowadzi\u0142 prof. Charcot na podstawie swych bada\u0144 w szpitalu Salpetriere dla histeryk\u00f3w. Poniewa\u017c badania ogranicza\u0142y si\u0119 na chorych, podzia\u0142 ten nie da si\u0119 zastosowa\u0107 do zdrowych, ani do cierpi\u0105cych na inne choroby, pr\u00f3cz histerji. Mimo to jednak \u00f3w podzia\u0142 mo\u017ce by\u0107 u\u017cyteczny, przynajmniej w hipnozie sugestyjnej, gdy\u017c ni\u0105 w\u0142a\u015bnie pos\u0142ugiwano si\u0119 w szpitalu Salpetriere.<\/p>\n
Magnetyzerowi zdarzy\u0107 si\u0119 mo\u017ce, i\u017c zawo\u0142aj\u0105 go do kogo\u015b u\u015bpionego sugestj\u0105 przez niewprawnego hipnotyzera, kt\u00f3ry go zbudzi\u0107 nie umie, lub te\u017c budzeniem zbyt\u00a0 gwa\u0142townem wprawi\u0142 go w atak konwulsyjny.<\/p>\n
*) Sztuczna jest wtedy, gdy zosta\u0142a wywo\u0142ana sugestj\u0105; prawdziwa za\u015b pojawia si\u0119 b\u0105d\u017a to sama przez si\u0119 (np. w padaczce), b\u0105d\u017a pod dzia\u0142aniem g\u0142ask\u00f3w magnetycznych, lub innych przyczyn fizjologicznych.<\/p><\/blockquote>\n
Dobrze zatem jest, aby i magnetyzer – chocia\u017c si\u0119 sugestj\u0105 nie pos\u0142uguje – zna\u0142 r\u00f3\u017cne stany tej hipnozy i w tym celu podaj\u0119 najpotrzebniejsze szczeg\u00f3\u0142y. Hipnotyzer wprawia w u\u015bpienie tylko ludzi podatnych na sugestj\u0119. Ka\u017c\u0119 im wpatrywa\u0107 si\u0119 w przedmiot b\u0142yszcz\u0105cy, a gdy oczy zm\u0119cz\u0105 si\u0119 nieruchomem patrzeniem, wmawia im, \u017ce oczu otworzy\u0107 nie zdo\u0142aj\u0105. Gdy ta sugestj\u0105 ju\u017c dzia\u0142a, wmawia im, \u017ce uczuwaj\u0105 senno\u015b\u0107 i \u017ce zapadaj\u0105 w sen, w kt\u00f3rym nikogo nie b\u0119d\u0105 s\u0142yszeli, tylko jego jednego. Mo\u017ce im tak\u017ce wm\u00f3wi\u0107, \u017ce nie b\u0119d\u0105 czuli dotkni\u0119\u0107, uk\u0142u\u0107, oparze\u0144, \u017ce nie potrafi\u0105 poruszy\u0107 \u017cadnym cz\u0142onkiem, \u017ce cia\u0142o ca\u0142e zesztywnieje jak drewno.<\/p>\n
Ot\u00f3\u017c sugestj\u0105, \u017ce cia\u0142o zesztywnia\u0142o, nie powoduje nic innego, jak katalepsj\u0119; sugestj\u0105, \u017ce u\u015bpiony nie poruszy ani r\u0119k\u0105, ani nog\u0105, \u017ce b\u0119dzie nieczu\u0142y na uk\u0142ucia, wywo\u0142uje letarg, a sugestj\u0105, \u017ce u\u015bpiony s\u0142yszy tylko hipnotyzera, prowadzi do somnambulizmu, gdy\u017c u\u015bpiony us\u0142ysze\u0107 zdo\u0142a rozkaz, aby wsta\u0142 i chodzi\u0142, aby odpowiada\u0142 na pytania, aby wykonywa\u0142 r\u00f3\u017cne czynno\u015bci. Ten somnambulizm mo\u017ce hipnotyzer zmieni\u0107 w katalepsj\u0119 prost\u0105 sugestj\u0105, \u017ce cia\u0142o sztywnieje, lub w letarg znowu tylko stosown\u0105 sugestj\u0105; stany te zatem mog\u0105 si\u0119 wzajemnie przeplata\u0107. Je\u017celi hipnotyzer nie daje \u017cadnej sugestji, u\u015bpiony trwa w letargu, nawet przez kilka godzin z rz\u0119du. Jest to taki sam letarg jak ten, kt\u00f3ry powstaje pod d\u0142ugotrwa\u0142ymi zabiegami magnetycznymi bez \u017cadnej zgo\u0142a sugestji; a wi\u0119c sen magnetyczny, opisany w rozdziale poprzednim, jest r\u00f3wnie\u017c letargiem. Gdy sen letargiczny by\u0142 wywo\u0142any magnetyzmem, u\u017cywa go organizm do spokojnej pracy nad przywr\u00f3ceniem zdrowia; gdy by\u0142 wywo\u0142any sugestj\u0105 hipnotyczn\u0105, organizm niema bod\u017aca do pracy ze strony magnetyzmu, u\u015bpiony zatem, pozostawiony samemu sobie, budzi si\u0119 po kilku godzinach, lub przechodzi do snu zwyczajnego.<\/p>\n
Ot\u00f3\u017c gdy hipnotyzer domoros\u0142y da u\u015bpionemu sugestj\u0119: \u201eTeraz wpadasz w letarg, nic nie czujesz, nic nie s\u0142yszysz, nie mo\u017cesz si\u0119 poruszy\u0107”, to u\u015bpiony rzeczywi\u015bcie wpada w martwot\u0119 i traci przytomno\u015b\u0107. Gdy nast\u0119pnie hipnotyzer, ucieszony tak\u0105 w\u0142adz\u0105 nad u\u015bpionym, krzyczy po chwili do niego: \u201eObud\u017a si\u0119!\u201c, to u\u015bpiony si\u0119 nie budzi, gdy\u017c – stosownie do sugestji – nic nie s\u0142yszy. Je\u017celi go potrz\u0105saj\u0105 i oblewaj\u0105 wod\u0105, nie budzi si\u0119 r\u00f3wnie\u017c, gdy\u017c nic nie czuje.<\/p>\n
*) R\u00f3wnie\u017c letargiem takim samym jest stan podobny do \u015bmierci, w kt\u00f3rym nieraz grzebano ludzi uwa\u017canych za zmar\u0142ych.<\/p><\/blockquote>\n
Wtedy wzywaj\u0105 magnetyzera na ratunek, a ten ju\u017c wie, co ma zrobi\u0107: nic innego, jak tylko spokojne g\u0142aski przez czas odpowiedni. Wspomn\u0119 jeszcze o pewnej szczeg\u00f3lnej przyczynie, kt\u00f3ra mo\u017ce wywo\u0142a\u0107 katalepsj\u0119 bez \u017cadnych wp\u0142yw\u00f3w magnetycznych i bez \u017cadnej sugestji; wypadek taki zdarzy\u0107 si\u0119 zatem mo\u017ce zar\u00f3wno hipnotyzerowi jak magnetyzerowi. Jest to \u201eubezw\u0142adnienie z przestrachu\u201d, jak je trafnie okre\u015bli\u0142 Ochorowicz, i nazywa si\u0119 \u201ekatapleksj\u0105\u201c (z greckiego \u201eplekto\u201d, uderzam). Gdy w zupe\u0142nej ciszy rozlegnie si\u0119 nagle silny d\u017awi\u0119k lub huk, podobnie\u017c nag\u0142y b\u0142ysk silnego \u015bwiat\u0142a w ciemno\u015bci, uderza on tak mocno w nieprzygotowane na\u0144 zmys\u0142y cz\u0142owieka wra\u017cliwego, \u017ce wprawi\u0107 go mo\u017ce w typowe zesztywnienie kataleptyczne.<\/p>\n
Dlatego to tak konieczny jest w leczeniu magnetycznem niczem niezam\u0105cony spok\u00f3j dla chorego, kt\u00f3rego wra\u017cliwo\u015b\u0107 wskutek zabieg\u00f3w mo\u017ce by\u0107 niezwykle zaostrzona. Wystarczy wtedy, \u017ceby kto\u015b wszed\u0142 nagle do pokoju, \u017ceby osoba piel\u0119gnuj\u0105ca przem\u00f3wi\u0142a do u\u015bpionego, lub lekko tr\u0105ci\u0142a \u0142\u00f3\u017cko, \u017ceby trza\u015bni\u0119to drzwiami w s\u0105siednim pokoju, a ju\u017c wra\u017cenie takie wystarcza zupe\u0142nie, \u017ceby u\u015bpionego wprowadzi\u0107 w katalepsj\u0119.<\/p>\n
Z po\u015br\u00f3d stan\u00f3w: letargu, katalepsji i somnambulizmu, letarg jest snem najg\u0142\u0119bszym, tamte dwa za\u015b s\u0105 coraz l\u017cejsze. Najg\u0142\u0119bszym jest dlatego, \u017ce u\u015bpiony jest odci\u0119ty najzupe\u0142niej od wra\u017ce\u0144 \u015bwiata zewn\u0119trznego, dochodz\u0105cych do\u0144 przez zmys\u0142y; dlatego to w nim organizm chorego mo\u017ce najwydatniej pracowa\u0107 nad swem uzdrowieniem, gdy magnetyzm pobudzi go do takiej pracy. Gdy cz\u0142owiek zasypia snem zwyczajnym, to naprz\u00f3d pojawia si\u0119 sen lekki, a dopiero stopniowo pog\u0142\u0119bia si\u0119 coraz bardziej, aby nad ranem, przed obudzeniem si\u0119, przej\u015b\u0107 znowu w sen l\u017cejszy. Pod wp\u0142ywem zabieg\u00f3w magnetycznych, prowadzonych tak d\u0142ugo, aby a\u017c sen nast\u0105pi\u0142, pojawia si\u0119 r\u00f3wnie\u017c naprz\u00f3d sen lekki, ale ju\u017c w nast\u0119pnych minutach przechodzi w sen najg\u0142\u0119bszy, w letarg. Gdy magnetyzer nie przerywa zabieg\u00f3w, letarg po pewnym czasie przechodzi w katalepsj\u0119, a to przej\u015bcie do innego stanu objawia si\u0119 zwykle westchnieniem g\u0142\u0119bokiem lub kr\u00f3tkiem drgni\u0119ciem cia\u0142a. Je\u017celi i teraz jeszcze zabiegi magnetyczne trwaj\u0105 dalej, katalepsja przechodzi w stan snu jeszcze l\u017cejszego, w somnambulizm.<\/p>\n
Wtedy u\u015bpiony odzyskuje zdolno\u015b\u0107 mowy i mimo, \u017ce \u015bpi nadal, mo\u017ce odpowiada\u0107 na pytania, a nawet porusza\u0107 si\u0119 i chodzi\u0107. Dr Korew (B. 389) opowiada, \u017ce \u201esomnambulicy chciwie pij\u0105 wod\u0119 magnetyzowan\u0105, lub nawet polewaj\u0105 si\u0119 ni\u0105, gdy minie stan snu najg\u0142\u0119bszego, w kt\u00f3rym nie mogli m\u00f3wi\u0107.\u201c<\/p>\n
Somnambulizm jednak nie przechodzi zazwyczaj sam przez si\u0119 w sen zwyczajny, z kt\u00f3rego u\u015bpiony m\u00f3g\u0142by si\u0119 sam obudzi\u0107. Stan ten musi przej\u015b\u0107 na powr\u00f3t w stany g\u0142\u0119bsze, a wi\u0119c w katalepsj\u0119 i letarg, a dopiero potem mo\u017ce nast\u0105pi\u0107 przebudzenie zupe\u0142ne. Obudzi\u0107 za\u015b mo\u017ce tylko ten, kto u\u015bpi\u0142, a zatem tylko magnetyzer, i tu jest wybitna r\u00f3\u017cnica mi\u0119dzy magnetyzmem a hipnotyzmem; tam bowiem obudzi\u0107 mo\u017ce ktokolwiek, a nawet samo dmuchni\u0119cie mieszkiem w oczy.<\/p>\n
Aby przeprowadzi\u0107 u\u015bpionego ze somnambulizmu przez katalepsj\u0119 do letargu, a potem obudzi\u0107 ostatecznie, stosuje magnetyzer g\u0142aski poprzeczne, t. zw. \u201ebudz\u0105ce”; niekt\u00f3rzy stosuj\u0105 tak\u017ce g\u0142aski pod\u0142u\u017cne, ale w kierunku przeciwnym, od st\u00f3p do g\u0142owy, a wreszcie dmuchanie w oczy (zamkni\u0119te) i na czo\u0142o. Jednak\u017ce magnetyzer rozumny nie b\u0119dzie budzi\u0142 chorego \u017cadnymi zabiegami, wyj\u0105wszy wypadki nadzwyczajne, wy\u017cej wspomniane; nie b\u0119dzie nawet doprowadza\u0142 do somnambulizmu, lecz zostawi u\u015bpionego w stanie najg\u0142\u0119bszym, letargicznym, a\u017c do obudzenia si\u0119 dobrowolnego. Gdyby pod g\u0142askami, nieopatrznie d\u0142ugo stosowanymi, u\u015bpiony sam przeszed\u0142 w stan somnambuliczny, to najcz\u0119\u015bciej tak\u017ce\u00a0powie sam, czy chce by\u0107 obudzonym, poda godzin\u0119 i spos\u00f3b budzenia. Je\u017celiby nic o tern nie m\u00f3wi\u0142 – ma bowiem w somnambulizmie zdolno\u015b\u0107 mowy – spyta go magnetyzer, czy nale\u017cy go zostawi\u0107 w spokoju a\u017c do zbudzenia si\u0119 samodzielnego, czy te\u017c obudzi\u0107 wcze\u015bniej i w jaki spos\u00f3b to uczyni\u0107.<\/p>\n
To samo odnosi si\u0119 do letargu; przytaczam tu s\u0142owa Ochorowicza (A. II, 170): \u201eNa ma\u0142\u0105 skal\u0119 ataki kr\u00f3tkotrwa\u0142ego letargu trafiaj\u0105 mi si\u0119 do\u015b\u0107 cz\u0119sto w praktyce magnetycznej. Czasem u\u015bpiona snem somnambulicznym nagle pada na ziemi\u0119 w zupe\u0142nym bezw\u0142adzie; przestaje oddycha\u0107, puls jej s\u0142abnie, lub nawet ginie chwilowo. Wtedy robi\u0119 co nakazuje praktyka magnetyczna, ale nigdy nie usi\u0142uj\u0119 budzi\u0107, ani nawet dmuchni\u0119ciem w oczy, a tern mniej jakimikolwiek ostrymi \u015brodkami, gdy\u017c nigdy tego rodzaju stan, wywo\u0142any drog\u0105 naturaln\u0105, nie przedstawia niebezpiecze\u0144stwa. Natura sama sprowadzi\u0142a ten stan przy mojej pomocy, w kt\u00f3rej jednak nie by\u0142o nic decyduj\u0105cego.<\/p>\n
Tej pomocy, jak\u0105 ja jej daj\u0119 magnetyzmem, natura mog\u0142a u\u017cy\u0107 ca\u0142kiem inaczej; mog\u0142a jej u\u017cy\u0107 na wywo\u0142anie gor\u0105czki lub konwulsyj, pot\u00f3w albo przeczyszczenia – ja nawet sugestj\u0105 nie okre\u015bla\u0142em formy przesilenia, a do\u015bwiadczenie mnie uczy, \u017ce ta, jak\u0105 wybiera natura sama, jest najlepsza. Tote\u017c nigdy mnie nie martwi trafiaj\u0105ca si\u0119 u chorych lub pozoruje zdrowych niemo\u017cno\u015b\u0107 obudzenia. Gdy przy lekkiej pr\u00f3bie ruch\u00f3w budz\u0105cych nie widz\u0119 \u017cadnego dzia\u0142ania, znaczy to, \u017ce budzi\u0107 nie trzeba, \u017ce lepiej jest nie budzi\u0107. I czekam, ponawiaj\u0105c od czasu pr\u00f3b\u0119 budzenia bez gwa\u0142tu, a rezultat pokazuje, \u017ce chory zawsze na tym dobrze wychodzi.\u201c<\/p>\n
\u017ar\u00f3d\u0142o: \u201cMagnetyzm \u017bywotny (Mesmeryzm) i jego w\u0142asno\u015bci lecznicze\u201d J\u00d3ZEF \u015aWITKOWSKI, BIBLJOTEKA-LOTOSU Nr 5 rok 1936, naucz. Uniw. J.K. we Lwowie, prezes Tow. Parapsychicznego im. J. Ochorowicza<\/p>\n
<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
W sen magnetyczny, opisany w rozdziale poprzdenim, mo\u017cna wprowadzi\u0107 niewielk\u0105 tylko liczb\u0119 os\u00f3b, i to za pomoc\u0105 zabieg\u00f3w wyt\u0119\u017caj\u0105cych, gdy\u017c d\u0142ugo powtarzanych. Magnetyzer do\u015bwiadczony umie rozpozna\u0107 chwil\u0119, w kt\u00f3rej ten sen nast\u0119puje, i zmieni od razu zabiegi, je\u017celi sen taki … Czytaj dalej