W miar\u0119 czytania ksi\u0105\u017cki niniejszej, czytelnik prawdopodobnie zauwa\u017cy\u0142, \u017ce Hatha-joga dzieli si\u0119 na dwie cz\u0119\u015bci: ezoteryczn\u0105 i egzoteryczn\u0105. Pod cz\u0119\u015bci\u0105 \u201eezoteryczn\u0105\u201c rozumiemy cz\u0119\u015b\u0107 \u201etajemn\u0105” przeznaczon\u0105 tylko dla wtajemniczonych (s\u0142ownik Webstera); pod \u201eegzotyczn\u0105” za\u015b – \u201ecz\u0119\u015b\u0107 zewn\u0119trzn\u0105, jawn\u0105, dost\u0119pn\u0105 dla wszystkich, przeciwie\u0144stwo tajnej” (s\u0142ownik Webstera).<\/p>\n
Strona egzoteryczn\u0105 kwestyj, czyli dost\u0119pna dla wszystkich, zawarta jest w teorjach, omawiaj\u0105cych, wydobywanie cz\u0119\u015bci po\u017cywnych z pokarmu, dzia\u0142anie zraszaj\u0105ce i rozk\u0142adaj\u0105ce wody, dobroczynne dzia\u0142anie promieni s\u0142onecznych na szybk\u0105 i pomy\u015bln\u0105 rekonwalescencj\u0119, u\u017cyteczno\u015b\u0107 \u0107wicze\u0144 fizycznych, prawid\u0142owe oddychanie, \u015bwie\u017ce powietrze i t. p. Teorje owe dobrze s\u0105 znane tak na Zachodzie, jak i na Wschodzie zar\u00f3wno oku\u0142tystom, jak i nieokultystom; i jedni i drudzy uznaj\u0105 ich prawid\u0142owo\u015b\u0107 i korzy\u015bci przy zastosowaniu owych teoryj. Lecz istnieje r\u00f3wnie\u017c i strona znana wszystkim okultystom, lecz nie znana na Zachodzie i wog\u00f3le obca tym, kt\u00f3rzy nie studjuj\u0105 okultyzmu. Owa strona egzoteryczna naszego tem atu porusza kwestj\u0119 tego, co na W schodzie znane jest pod nazw\u0105 „prany”. Przedstawiciele Wschodu i wszyscy okulty\u015bci wiedz\u0105, \u017ce cz\u0142owiek wch\u0142ania prane podobnie jak soki po\u017cywne z pokarmu; \u017ce woda, kt\u00f3r\u0105 cz\u0142owiek pije, pr\u00f3cz w\u0142asno\u015bci oczyszczaj\u0105cych, zawiera tak\u017ce prane; \u017ce drog\u0105 rozwoju mi\u0119\u015bni cia\u0142a fizycznego cz\u0142owiek jest w stanie rozdziela\u0107 prane prawid\u0142owo, \u017ce wch\u0142ania prane w raz z ciep\u0142em prom ieni s\u0142onecznych, \u017ce wdycha prane wraz z tlenem z powietrza i t.d. i t.d.<\/p>\n
Kwestja prany wyst\u0119puje w filozofji Hatha-jogi na ka\u017cdym kroku i winna zwr\u00f3ci\u0107 na siebie baczn\u0105 uwag\u0119 czytelnik\u00f3w. Obja\u015bnili\u015bmy istot\u0119 i znaczenie prany w naszej ma\u0142ej
\nksi\u0105\u017cce po\u015bwi\u0119conej \u201enauce o oddychaniu” i w drugiej: ,”Filozofja jogi i okultyzm wschodni”. Nie chcieliby\u015bmy zape\u0142nia\u0107 stronic tej ksi\u0105\u017cki, powtarzaj\u0105c rzeczy ju\u017c powiedziane w ksi\u0105\u017ckach poprzednich, lecz w tym wypadku zmuszeni jeste\u015bmy przypomnie\u0107 to, co\u015bmy ju\u017c m\u00f3wili; poniewa\u017c wielu czytelnik\u00f3w ksi\u0105\u017cki niniejszej nie zna poprzednich dzie\u0142, traktuj\u0105cych o tym przedmocie, by\u0142oby nies\u0142uszne, gdyby\u015bmy im nie obja\u015bnili, co to jest prana. Pr\u00f3cz tego, kom entowanie Hathajogi bez dok\u0142adnej definicji prany, by\u0142oby niedorzeczno\u015bci\u0105. Nie zajmiemy du\u017co miejsca naszymi obja\u015bnieniami, i postaramy si\u0119 stre\u015bci\u0107 jedynie rzeczy podstawowe, daj\u0105ce gruntowne poj\u0119cie o kwestyji omawianej. Okulty\u015bci wszystkich narod\u00f3w i czas\u00f3w uczyli, zwykle tajnie, zwracaj\u0105c si\u0119 do niewielu s\u0142uchaczy, \u017ce w powietrzu, w wodzie, w po\u017cywieniu i w \u015bwietle s\u0142onecznem
\nznajduje si\u0119 substancja czyli pierwiastek, wytwarzaj\u0105cy energje. \u017cywotno\u015b\u0107 i aktywno\u015b\u0107. Okulty\u015bci r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 mi\u0119dzy sob\u0105 w nazwie i oznaczeniu owej si\u0142y, r\u00f3wnie\u017c i w szczeg\u00f3\u0142ach swych twierdze\u0144, lecz zasadnicz\u0105 teorj\u0119 jednolit\u0105, znale\u015b\u0107 mo\u017cna we wszystkich dzie\u0142ach okultystycznych tak samo, jak w dzie\u0142ach i praktyce jog\u00f3w indyjskich. Z prostych przyczyn woleli\u015bmy oznaczy\u0107 zasad\u0119 tym mieniem, pod kt\u00f3rym znan\u0105 jest najog\u00f3lniej mistrzom hinduskim i ich uczniom – a mianowicie sanskryckim s\u0142owem \u201ePrana\u201c *) oznaczaj\u0105cym \u201eenergj\u0119 absolutn\u0105”. Uczeni okulty\u015bci g\u0142osz\u0105, \u017ce zasada nazywana przez hindus\u00f3w „pran\u0105” jest pierwiastkiem si\u0142y czyli energji kosmicznej, i \u017ce ka\u017cda energja czy si\u0142a pochodzi z tego samego pierwiastku, lub, co pewniejsza, jest specjaln\u0105 form\u0105 jego przejawu. Teorje owe nie maj\u0105 bezpo\u015bredniego zwi\u0105zku z rozwa\u017can\u0105 kwestj\u0105 i dlatego b\u0119dziemy uwa\u017cali prane za pierwiastek energji, objawiaj\u0105cej si\u0119 w \u017cyciu ka\u017cdej istoty \u017cywej, za energj\u0119, kt\u00f3ra odr\u00f3\u017cnia owe stworzenia od cia\u0142. martwych. Obecn\u0105 jest ona we wszystkiem, co \u017cyje – od ameby do cz\u0142owieka – od najpierwotniejszej ro\u015bliny do najwy\u017cszej formy kr\u00f3lestwa zwierz\u0119cego. Prana przenika wsz\u0119dzie. Znajduje si\u0119 we wszystkiem, co „\u017cyje”, a poniewa\u017c filozofja okultyzmu uczy, \u017ce \u017cycie jest we wszystkich rzeczach – w ka\u017cdym atomie – i\u017ce pozorna nieobecno\u015b\u0107 \u017cycia jest tylko przejawem jego w bardzo s\u0142abym stopniu, zatem prana jest we wszystkiem i wsz\u0119dzie. Prana nie jest duchowem\u00a0 \u201eJa\u201c cz\u0142owieka, nie jest Ja\u017ani\u0105. Ja\u017a\u0144 jest to cz\u0105stka Ducha Boskiego w ka\u017cdej duszy zawarta, ko\u0142o kt\u00f3rej grupuje si\u0119 materja i energja. Prana za\u015b jest t\u0105 energja kosmiczn\u0105, kt\u00f3rej cz\u0105stk\u0119 zu\u017cytkowuje nasze „Ja” do swego przejawu istotnego.<\/p>\n
\n*) Wyraz indyjski \u201ePrana\u201c (Pra-an-a), pochodzi od pierwiastku an (dysze\u0107), z czego w \u0142acinie jest an-im us (dusza), w greckiem, a n-eraos (wiatr), a w j\u0119zykach s\u0142owia\u0144skich wo\u0144, w\u0105chao (staros\u0142ow\u0105 – chati). – Po indyjsku \u201ewiatr\u201c jest an – i\u0142a.<\/p>\n<\/blockquote>\n
Kiedy \u201eJa\u201c wychodzi z cia\u0142a fizycznego po jego \u015bmierci, prana uw alniaj\u0105c si\u0119 od dzia\u0142ania „Ja\u017ani” s\u0142ucha rozkaz\u00f3w tylko oddzielnych atom\u00f3w lub ich grup, kt\u00f3re tworzy\u0142o przedtem cia\u0142o fizyczne; poniewa\u017c za\u015b cia\u0142o fizyczne rozpada si\u0119 na cz\u0119\u015bci sk\u0142adowe, wi\u0119c ka\u017cdy atom zatrzymuje w sobie tyle tylko prany, ile jej mu potrzeba, ku zachowaniu zdolno\u015bci, by przej\u015b\u0107 w nowe kombinacje. Reszta prany powraca do \u017ar\u00f3d\u0142a kosmicznego. P\u00f3ki istnieje \u201eJa\u201c, istnieje te\u017c si\u0142a przyci\u0105gania i atomy \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 pod dzia\u0142aniem woli \u201eJa\u017ani”. Imieniem \u201ePrany” oznaczamy energj\u0119 kosmiczn\u0105, istot\u0119 ka\u017cdego ruchu, si\u0142y lub energji, kt\u00f3ra wyst\u0119puje w prawie ci\u0105\u017cenia powszechnego, w elektryczno\u015bci, w kr\u0105\u017ceniu planet i we wszystkich formach \u017cycia – od najwy\u017cszej do najni\u017cszej.<\/p>\n
Prana jest jakby dusz\u0105 ka\u017cdej si\u0142y lub energji, bez r\u00f3\u017cnicy w formie przejawu. Prana – to zasada, kt\u00f3ra dzia\u0142aj\u0105c w pewien spos\u00f3b, tworzy rodzaj aktywno\u015bci, jak\u0105 odznacza si\u0119 ka\u017cde \u017cycie.<\/p>\n
Prana nie jest materj\u0105, cho\u0107 znajduje si\u0119 we wszystkich formach materji, nie jest powietrzem ani jedn\u0105 z jego cz\u0119\u015bci sk\u0142adowych, chocia\u017c znajduje si\u0119 w powietrzu. Prana jest w pokarmie, kt\u00f3ry spo\u017cywamy, lecz nie jest jedn\u0105 z substancyj po\u017cywnych, w nim zawartych. Znajduje si\u0119 w wodzie,, lecz nie jest jedn\u0105 z tworz\u0105cych wod\u0119 substancji. Znajduje si\u0119 w \u015bwietle s\u0142onecznem, lecz nie jest ciep\u0142em, ani \u015bwiat\u0142em jego promieni. Jest ona energj\u0105, cech\u0105 materji, i ka\u017cda materja jest przewodnikiem prany.<\/p>\n
Cz\u0142owiek mo\u017ce otrzyma\u0107 prane z powietrza, z pokarmu, z wody i ze \u015bwiat\u0142a s\u0142onecznego, i mo\u017ce j\u0105 przerabia\u0107 na korzy\u015b\u0107 swego organizmu. Starajcie si\u0119 nas dobrze zrozumie\u0107: nie twierdzimy wcale, \u017ce prana znajduje si\u0119 we wszech\u015bwiecie wy\u0142\u0105cznie do u\u017cytku cz\u0142owieka.<\/p>\n
Prana przenika wszystko, zgodnie z wielkiem prawem natury, umiej\u0119tno\u015b\u0107 za\u015b wydobycia jej i zu\u017cytkowania przez cz\u0142owieka jest prostym przypadkiem. Prana istnia\u0142a by w przyrodzie i w\u00f3wczas, gdyby cz\u0142owieka wcale nie by\u0142o.<\/p>\n
Prana znajduje si\u0119 we wszystkich form ach materji,\u00a0 jednakowo\u017c nie jest materj\u0105. Znajduje si\u0119 w powietrzu,\u00a0 lecz nie jest jego cz\u0119\u015bci\u0105 sk\u0142adow\u0105. Zwierz\u0119ta i ro\u015bliny w dychaj\u0105 prane w raz z powietrzem i, gdyby powietrze nie zawiera\u0142o prany, wszystkie istoty \u017cywe umar\u0142y by, cho\u0107 p\u0142uca ich by\u0142yby pe\u0142ne powietrza. Organizm w ch\u0142ania prane razem z tlenem, lecz prana nie jest tlenem.<\/p>\n
Prana znajduje si\u0119 wsz\u0119dzie i przenika nawet tam, gdzie nie mo\u017ce przenikn\u0105\u0107 powietrze. Tlen z powietrza s\u0142u\u017cy dla podtrzym ania \u017cycia zwierz\u0105t, dwutlenek w\u0119g\u0142a\u00a0ma olbrzymi\u0105 warto\u015b\u0107 dla ro\u015blin, lecz prana ma sw\u0105 odr\u0119bn\u0105 rol\u0119 w przejawach \u017cycia, niezale\u017cn\u0105 od funkcyj fizjologicznych organizmu. Nieustannie wdychamy powietrze, nasycone pran\u0105 i, wydobywaj\u0105c j\u0105 z powietrza u\u017cywamy do swych potrzeb. Prana znajduje si\u0119 w powietrzu w stanie najswobodniejszym; powietrze jest najmocniej przesycone pran\u0105 i z niego mo\u017cemy jej otrzyma\u0107 wi\u0119cej, ni\u017c z ka\u017cdego innego \u017ar\u00f3d\u0142a. Przy oddychaniu zwyk\u0142em poch\u0142aniamy i wydzielamy normaln\u0105 ilo\u015b\u0107 prany, przy oddychaniu kon\u0142rolow anem i uregulowanem (znanem pod nazw\u0105 oddychania jog\u00f3w) mo\u017cemy wdycha\u0107 wi\u0119ksz\u0105 ilo\u015b\u0107 prany, kt\u00f3ra przechowuje si\u0119 w m\u00f3zgu i w ich w\u0119z\u0142ach nerwowych i mo\u017ce by\u0107 przez nas zu\u017cytkowana w miar\u0119 potrzeby. Mo\u017cemy gromadzi\u0107 w sobie prane, jak w baterji elektrycznej gromadzi si\u0119 elektryczno\u015b\u0107. Okulty\u015bci, kt\u00f3rzy rozwin\u0119li si\u0119 bardzo, zawdzi\u0119czaj\u0105 sw\u00f3j rozw\u00f3j i si\u0142y temu faktowi i rozumnemu u\u017cytkowaniu nagromadzonej energji. Jogowie wiedz\u0105, \u017ce przy u\u017cyciu pewnych form oddychania, mog\u0105 ustanowi\u0107 pewien stosunek w wydobywaniu prany i mog\u0105 ni\u0105 kierowa\u0107, dok\u0105d im si\u0119 podoba.<\/p>\n
T\u0105 drog\u0105 wzmacniaj\u0105 nietylko wszystkie cz\u0119\u015bci cia\u0142a, lecz daj\u0105 wi\u0119ksz\u0105 doz\u0119 energji m\u00f3zgowi, rozwijaj\u0105 dzi\u0119ki temu \u017ar\u00f3d\u0142u swe si\u0142y ukryte i wzmacniaj\u0105 si\u0142y fizyczne, Ten, co \u015bwiadomie lub bezwiednie opanowa\u0142 sztuk\u0119 gromadzenia prany, cz\u0119sto promienieje si\u0142\u0105 fizyczn\u0105 i ka\u017cdy kto si\u0119 z nim styka, odczuwa jego energj\u0119; cz\u0142owiek taki mo\u017ce odda\u0107 cz\u0119\u015b\u0107 swojej si\u0142y innym i wzmocni\u0107 ich \u017cywotno\u015b\u0107 i zdrowie. To, co nazywa si\u0119 leczeniem \u201emagnetycznem\u201c, odbywa si\u0119 w\u0142a\u015bnie w ten spos\u00f3b, chocia\u017c wielu \u201elekarzy” nie u\u015bwiadamia sobie \u017ar\u00f3d\u0142a swej si\u0142y.<\/p>\n
Uczeni zachodni podejrzewali ju\u017c istnienie wielkiego pierwiastku, kt\u00f3ry przesyca powietrze, lecz nie mogli znale\u015b\u0107 jego \u015blad\u00f3w chemicznych, ani skonstatowa\u0107 obecno\u015bci jego przy pomocy swych przyrz\u0105d\u00f3w, i wskutek tego niedowierzaj\u0105co patrz\u0105 na teorje Wschodu. Nie mog\u0105 obja\u015bni\u0107 zjawiska i dlatego przecz\u0105 jego istnieniu. Przyznaj\u0105 jednak, \u017ce w niekt\u00f3rych miejscowo\u015bciach powietrze nasycone jest \u201eczem\u015b\u201c i lekarze kieruj\u0105 chorych do owych miejscowo\u015bci, spodziewaj\u0105c si\u0119, \u017ce tam powr\u00f3ci im zdrowie.<\/p>\n
Krew przyswaja sobie tlen z powietrza i przenosi go do systemu krwiono\u015bnego. System nerwowy przyswaja sobie prane z powietrza i zu\u017cytkowuje j\u0105 w miar\u0119 potrzeby. Jak krew utleniona rozchodzi si\u0119 po wszystkich cz\u0119\u015bciach organizmu, naprawiaj\u0105c je i odnawiaj\u0105c, tak samo i prana rozchodzi si\u0119 po ca\u0142ym systemie nerwowym, daj\u0105c mu krzepko\u015b\u0107 i \u017cywotno\u015b\u0107. Badaj\u0105c prane, jako aktywny pierwiastek tego, co nazywamy \u201e\u017cywotno\u015bci\u0105”, mo\u017cemy stworzy\u0107 sobie wyrazistszy obraz tej wa\u017cnej roli, jak\u0105 odgrywa prana w naszem \u017cyciu. Podobnie jak tlen we krwi u\u017cytkuje si\u0119 na potrzeby organizmu, tak samo system nerwowy wyzyskuje prane, na procesy my\u015blenia, \u017cyczenia, dzia\u0142ania, i t. p.; dlatego koniecznem jest dostarczanie zapasu prany w miar\u0119 jej zu\u017cytkowania. Ka\u017cda my\u015bl, ka\u017cde dzia\u0142anie, ka\u017cdy wysi\u0142ek woli, ka\u017cdy ruch mi\u0119\u015bni, zu\u017cywa cz\u0119\u015b\u0107 naszej si\u0142y nerwowej, kt\u00f3ra w\u0142a\u015bciwie jest tylko form\u0105 prany.<\/p>\n
Aby poruszy\u0107 mi\u0119sie\u0144, m\u00f3zg wysy\u0142a impuls po nerwach, mi\u0119sie\u0144 kurczy si\u0119 i jednocze\u015bnie zu\u017cywa si\u0119 pewna ilo\u015b\u0107 prany. Je\u017celi przypomnimy sobie, \u017ce cz\u0142owiek poch\u0142ania wi\u0119ksz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 prany z powietrza, to znaczenie prawid\u0142owego oddychania stanie si\u0119 jasnem samo przez si\u0119.<\/p>\n
Nale\u017cy zauwa\u017cy\u0107, \u017ce zachodnie teorje naukowe o oddychaniu m\u00f3wi\u0105 tylko o wch\u0142anianiu tlenu i jego zu\u017cytkowaniu przez system krwiono\u015bny. Teorja jog\u00f3w bierze nadto pod uwag\u0119 poch\u0142anianie prany i jej dzia\u0142anie w pr\u0105dach systemu nerwowego. Zanim przejdziemy dalej, nale\u017cy pobie\u017cnie opisa\u0107 system nerwowy.<\/p>\n
System nerwowy ludzki rozpada si\u0119 na dwa systemy: m\u00f3zgo-grzbietowy i sympatyczny. Do systemu m\u00f3zgogrzbietowego wchodzi cz\u0119\u015b\u0107 systemu nerwowego, zawarta w czaszce i kanale kr\u0119gos\u0142upa; obejmuje ona m\u00f3zg, rdze\u0144 pacierzowy i wszystkie przylegaj\u0105ce do\u0144 nerwy. System \u00f3w rz\u0105dzi czynno\u015bciami \u017cycia, wra\u017ceniami, ch\u0119ciami i t.p. System sympatyczny obejmuje cz\u0119\u015b\u0107 systemu nerwowego, zawart\u0105 w jamach brzusznej, piersiowej i miednicowej, i kieruje dzia\u0142alno\u015bci\u0105 organ\u00f3w wewn\u0119trznych. Kieruje on procesami niezale\u017cnymi cia\u0142a, wzrostem, od\u017cywianiem i t.p. System m\u00f3zgo-grzbietowy kontroluje wzrok, s\u0142uch, smak, w\u0119ch, czucie, i rz\u0105dzi ruchami. „Ja\u017a\u0144” u\u017cywa go do przejaw\u00f3w \u015bwiadomo\u015bci w procesie my\u015blenia. System \u00f3w jest narz\u0119dziem komunikacji „Ja\u017ani” ze \u015bwiatem ze wn\u0119trz nem; mo\u017cna upodobni\u0107 go do system\u00f3w telefonicznych, kt\u00f3rych central\u0105 jest m\u00f3zg, kablami za\u015b i przewodnikami nerwy i rdze\u0144 pacierzowy.<\/p>\n
M\u00f3zg jest wielk\u0105 mas\u0105 tkanki nerwowej. Dzieli si\u0119 on na trzy cz\u0119\u015bci: m\u00f3zg wielki, zajmuj\u0105cy g\u00f3rn\u0105 ciemieniow\u0105, \u015brodkow\u0105 i tyln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 czaszki; m\u00f3\u017cd\u017cek, czyli ma\u0142y m\u00f3zg, zajmuj\u0105cy doln\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 czaszki i wreszcie m\u00f3zg pod\u0142u\u017cny b\u0119d\u0105cy rozszerzonym pocz\u0105tkiem rdzenia pacierzowego, M\u00f3zg pod\u0142u\u017cny po\u0142o\u017cony jest poni\u017cej i bardziej naprz\u00f3d od m\u00f3\u017cd\u017cku.<\/p>\n
M\u00f3zg wielki s\u0142u\u017cy jako organ tej cz\u0119\u015bci umys\u0142u, kt\u00f3ra wyst\u0119puje jako dzia\u0142alno\u015b\u0107 intellektu. M\u00f3\u017cd\u017cek kieruje ruchami mi\u0119\u015bni, zale\u017cnych od woli. M\u00f3zg pod\u0142u\u017cny jest g\u00f3rn\u0105, szerok\u0105 cz\u0119\u015bci\u0105 rdzenia pacierzowego; z niego i z m\u00f3zgu wielkiego rozga\u0142\u0119ziaj\u0105 si\u0119 nerwy czaszki, kieruj\u0105ce si\u0119 do r\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bci g\u0142owy, do organ\u00f3w zmys\u0142\u00f3w, do niekt\u00f3rych organ\u00f3w piersiowych i brzusznych i do organ\u00f3w oddechowych. Rdze\u0144 pacierzowy, czyli m\u00f3zg kr\u0119gos\u0142upowy zape\u0142nia kana\u0142 kr\u0119gos\u0142upa Jest on d\u0142ug\u0105 mas\u0105 tkanki nerwowej, z kt\u00f3rej w r\u00f3\u017cnych kr\u0119gach wychodz\u0105 nerwy, \u0142\u0105cz\u0105ce si\u0119 ze wszystkiemi cz\u0119\u015bciami cia\u0142a.<\/p>\n
Sympatyczny system nerwowy sk\u0142ada si\u0119 z podw\u00f3jnego \u0142a\u0144cucha gangljon\u00f3w (w\u0119ze\u0142k\u00f3w), umieszczonych po bokach kr\u0119gos\u0142upa i w\u0119ze\u0142k\u00f3w, rozsianych po wszystkich cz\u0119\u015bciach g\u0142owy, szyi, piersi i brzucha. Gangi jony – jest to masa nerwowa, sk\u0142adaj\u0105ca si\u0119 z kom\u00f3rek nerwowych. W\u0119ze\u0142ki po\u0142\u0105czone s\u0105 ze sob\u0105 kom\u00f3rkami, a z systemem m\u00f3zgowo-grzbietowym \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 przy pomocy nerw\u00f3w ruchowych i uczuciowych. Z w\u0119ze\u0142k\u00f3w wychodzi niezliczona ilo\u015b\u0107 nitek nerwowych, kt\u00f3re znajduj\u0105 si\u0119 w rr\u00f3\u017cnych cz\u0119\u015bciach cia\u0142a w s\u0105siedztwie naczy\u0144 krwiono\u015bnych i t.p. W r\u00f3\u017cnych punktach nerwy \u0142\u0105cz\u0105 si\u0119 ze sob\u0105, tworz\u0105c sploty. Sympatyczny system nerwowy kieruje procesam i niezale\u017cnymi od woli, a wi\u0119c oddychaniem, trawieniem i obiegiem krwi.<\/p>\n
Si\u0142a, kt\u00f3ra si\u0119 przenosi po nerwach z m\u00f3zgu do wszystkich cz\u0119\u015bci cia\u0142a, znan\u0105 jest w nauce zachodniej pod nazw\u0105 \u201esi\u0142y nerwowej” jogowie za\u015b wiedz\u0105, \u017ce jest ona przejawem prany. Z charakteru i szybko\u015bci prana jest podobn\u0105 do pr\u0105du elektrycznego. W przysz\u0142o\u015bci zobaczycie, \u017ce bez owej \u201esi\u0142y nerwowej”, serce nie mo\u017ce uderza\u0107, krew nie mo\u017ce cyrkulowa\u0107, p\u0142uca nie s\u0105 w stanie oddycha\u0107, nie mog\u0105 funkcjonowa\u0107 rozmaite organy i zatrzymuje si\u0119 ca\u0142y mechanizm cia\u0142a. Co wi\u0119cej – bez prany m\u00f3zg nie mo\u017ce czu\u0107 ani my\u015ble\u0107. Zwa\u017cywszy owe fakty, czytelnik zrozumie, jak wa\u017cn\u0105 jest czynno\u015bci\u0105 poch\u0142anianie prany, i nauka oddychania nabiera w jego oczach jeszcze wi\u0119kszej wagi, ni\u017c przywi\u0105zuj\u0105 do niej na Zachodzie.<\/p>\n
Nauka jog\u00f3w wyprzedzi\u0142a nauk\u0119 zachodni\u0105 w jednej bardzo wa\u017cnej kwestji, mianowicie: to, co nauka zachodnia nazywa „splotem s\u0142onecznym” i uwa\u017ca za jeden z licznych splot\u00f3w systemu sympatycznego, kt\u00f3re id\u0105 od rozsianych po ca\u0142ym ciele w\u0119ze\u0142k\u00f3w: to w\u0142a\u015bnie nauka jog\u00f3w uwa\u017ca za najwa\u017cniejsz\u0105 cz\u0119\u015b\u0107 systemu nerwowego. Jestto wed\u0142ug jog\u00f3w, pewien rodzaj m\u00f3zgu, graj\u0105cy jedn\u0105 z g\u0142\u00f3wnych r\u00f3l w organizmie ludzkim. Nauka zachodnia stopniowo zbli\u017ca si\u0119 do uznania tego faktu, znanego jogom wschodnim ju\u017c od wielu stuleci; niekt\u00f3rzy uczeni najnowsi nazywaj\u0105 splot s\u0142oneczny „m\u00f3zgiem brzusznym”. Splot s\u0142oneczny mie\u015bci si\u0119 w okolicy \u017co\u0142\u0105dka, za gruczo\u0142em po obu stronach kr\u0119gos\u0142upa.<\/p>\n
Sk\u0142ada si\u0119, jak wszystke m\u00f3zgi ludzkie z szarej i bia\u0142ej masy m\u00f3zgowej. Rz\u0105dzi organam i wewn\u0119trznem i cz\u0142owieka, gra rol\u0119 o wiele wi\u0119ksz\u0105, ni\u017c zwykle si\u0119 s\u0105dzi. Nie b\u0119dziemy omawiali szczeg\u00f3\u0142owa teorji jog\u00f3w, kt\u00f3ra m\u00f3wd o splocie s\u0142onecznym; powiemy tylko, \u017ce jogowie uwa\u017caj\u0105 go za g\u0142\u00f3wne centrum gromadzenia si\u0119 prany; wiadomo, \u017ce niekt\u00f3rzy ludzie umierali w okamgnieniu po silnym uderzeniu w okolice splotu s\u0142onecznego; zapa\u015bnicy znaj\u0105 dobrze s\u0142abo\u015b\u0107 owego miejsca i cz\u0119sto parali\u017cuj\u0105 przeciwnika uderzeniem w to miejsce.<\/p>\n
Nazwa \u201es\u0142oneczny” jest zupe\u0142nie odpowiednia dla miejsca, kt\u00f3re promieniuje si\u0142\u0105 i energj\u0105 na wszystkie strony cia\u0142a; od niego, jako od g\u0142\u00f3wnego sk\u0142adu prany w ciele, zale\u017cy i m\u00f3zg wielki. Pr\u0119dzej czy p\u00f3\u017aniej nauka zachodnia pozna i zbada zupe\u0142nie prawdziw\u0105 funkcje splotu s\u0142onecznego i wyniesie go na miejsce znakomitsze ni\u017c to, jakie zajmuje teraz w teorjach i systemach Zachodu.<\/p>\n
\u017ar\u00f3d\u0142o: JOGI RAMA \u2013 CZARAKA \u201cHATHA-JOGA\u201d NAUKA JOG\u00d3W O ZDROWIU FIZYCZNEM I O SZTUCE ODDYCHANIA, Warszawa 1922<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
W miar\u0119 czytania ksi\u0105\u017cki niniejszej, czytelnik prawdopodobnie zauwa\u017cy\u0142, \u017ce Hatha-joga dzieli si\u0119 na dwie cz\u0119\u015bci: ezoteryczn\u0105 i egzoteryczn\u0105. Pod cz\u0119\u015bci\u0105 \u201eezoteryczn\u0105\u201c rozumiemy cz\u0119\u015b\u0107 \u201etajemn\u0105” przeznaczon\u0105 tylko dla wtajemniczonych (s\u0142ownik Webstera); pod \u201eegzotyczn\u0105” za\u015b – \u201ecz\u0119\u015b\u0107 zewn\u0119trzn\u0105, jawn\u0105, dost\u0119pn\u0105 dla wszystkich, … Czytaj dalej