Wiele o tem ju\u017c pisano, cho\u0107 ma\u0142o kto temu dawa\u0107 chcia\u0142 wiar\u0119, \u017ce pomi\u0119dzy fakirami Indy i Wschodnich s\u0105 tacy (Yoginowie), co dobrowolnie przechodz\u0105 w um\u00f3wionej chwili w \u015bmier\u0107 pozorn\u0105 i w tym stanie tygodniami ca\u0142emi pozostaj\u0105 i daj\u0105 si\u0119 nawet grzeba\u0107, aby po oznaczonym czasie powr\u00f3ci\u0107 do \u017cycia i przytomno\u015bci za pomoc\u0105 r\u00f3\u017cnych zakl\u0119\u0107, r\u0119koczyn\u00f3w i innych \u015brodk\u00f3w. Obecnie faktowi samemu ju\u017c nikt nie mo\u017ce zaprzeczy\u0107; chodzi tylko o jego wyt\u0142umaczenie.<\/p>\n
Panuj\u0105cy w pewnych ko\u0142ach Pary\u017ca i Londynu ruch teozoficzny, kt\u00f3rego inicyatork\u0105 jest znana stara panna B\u0142awacka z Kalkutty, szukaj\u0105cy w praktykach mistycznych Buddyzmu i Brahmanizmu nowych bod\u017ac\u00f3w do silniejszych wra\u017ce\u0144, wprowadzi\u0142 ju\u017c i do Europy te cuda, kt\u00f3re dok\u0142adnie zanalizowane, w cz\u0119\u015bci na d\u0142ugiem przygotowaniu (inicyacyi) i kuglarstwie, w cz\u0119\u015bci na autohypnotycznej suggestyi polegaj\u0105. Tak przynajmniej wynika\u0142oby z rozprawy Sehrenck – Notzinga w ostatnim zeszycie Zeitschrift fur Hypnotismus and Suggestionstherapie. Nie pierwszy raz uczony ten zajmuje si\u0119 t\u0105 kwesty\u0105.<\/p>\n
W dziele jego \u201eSuggestion und suggestive Zustande* (Monachium 1893,) i w dziele Stoha \u201eSuggestion und Hypnotismus in der V\u00f3lkerpsychologie\u201c (Lipsk 1894), znajdzie czytelnik zestawienie ciekawsze obszernego materya\u0142u odnosz\u0105cego si\u0119 do antropologicznego znaczenia r\u00f3\u017cnych hypnotycznych metod po szerokim i w dawnym \u015bwiecie. Pochop do obecnej rozprawy daje Schrenckowi dyssertacya Herrmanna Waltera z Monachium, kt\u00f3ra w\u0142a\u015bciwie jest tylko przek\u0142adem z sanskrytu ksi\u0105\u017cki Swftmaratmy, zatytu\u0142owanej Hathayoga Pradipika czyli Pochodnia Hatajogi. Praca Waltera opiera si\u0119 zreszt\u0105 i na dw\u00f3ch innych \u015bwie\u017co w Kalkucie wysz\u0142ych ksi\u0105\u017ckach, kt\u00f3rych autorem jest niejaki\u015b Bhudawana Wasaka, a tytu\u0142 jednej Gorakszasataka, drugiej za\u015b Gheranda Samhita. W tych wszystkich 3 ksi\u0105\u017ckach jest mowa tylko o metodach zaprawiania si\u0119 specyalnie temu po\u015bwi\u0119caj\u0105cych si\u0119 fakir\u00f3w – Yogin\u00f3w, – do d\u0142ugotrwa\u0142ego i dobrowolnego zamartwienia si\u0119, czyli do Yoga, kt\u00f3re to u\u015bpienie jest nietylko cudem imponuj\u0105cym gawiedzi, ale uchodzi za szczyt szcz\u0119\u015bcia i chwa\u0142y \u015bwi\u0119tobliwego fakira, bo jest unicestwieniem wszelkich jego zmys\u0142owych, umys\u0142owych i \u017cyciowych funkcyi, a wi\u0119c cho\u0107 przej\u015bciowem za \u017cycia zbawieniem i zadatkiem najpewniejszym \u0143irwang.<\/p>\n
G\u0142\u00f3wnym postulatem przechodzenia w ten stan b\u0142ogos\u0142awiony jest\u00a0 ze\u015brodkowanie my\u015bli, a wi\u0119c to, co w s\u0142ownictwie nowo\u017cytnego hypnotyzmu nazwaliby\u015bmy \u015bcie\u015bnieniem samowiedzy. Tak, jak wmawiaj\u0105cy hypnoz\u0119 lekarz stara si\u0119 na pacyenta sw ego wp\u0142yn\u0105\u0107 przez spok\u00f3j otoczenia, przez pewn\u0105 ciep\u0142ot\u0119, zaciemnienie izby, wygodne po\u0142o\u017cenie itd, tak i \u0107wiczeniom Yogina sprzyjaj\u0105 r\u00f3\u017cne w\u0142a\u015bciwe indyjskiemu klimatowi warunki. Musi mie\u0107 on swoj\u0105 celk\u0119 cich\u0105 w zacisznem miejscu, zupe\u0142nie bezpieczn\u0105, aby m\u00f3g\u0142 bezkarnie zatapia\u0107\u00a0 si\u0119 w swych rozmy\u015blaniach. Wszystko, co tylko w celce mog\u0142oby zwraca\u0107 jego uwag\u0119, musi by\u0107 usuni\u0119tem z niej. Jest i ca\u0142a dyeta od dawna dla adept\u00f3w Yogizmu przepisana, kt\u00f3rej si\u0119 trzyma\u0107 musz\u0105 d\u0142ugie lata \u015bci\u015ble, jedz\u0105c jak najmniej, z wykluczeniem wszelkich ostrych, s\u0142onych, kwa\u015bnych i upajaj\u0105cych potraw lub napoj\u00f3w.\u00a0 Jak g\u0142\u00f3d. tak i wszystkie inne zmys\u0142owe pop\u0119dy powinien Yogin umie\u0107 poskramia\u0107 a \u0107wiczy\u0107 si\u0119 tylko w czysto\u015bci cia\u0142a i ducha, umiarkowaniu, szczodro\u015bci, zami\u0142owaniu prawdy i badaniu jej, wreszcie w wierno\u015bci i ascezie (Yama i Niyama). Po d\u0142ugim nowicyacie tego rodzaju przechodzi adept Hatayogi do \u0107wicze\u0144 asana, czyli w pozostawaniu nieruchomo na jednem miejscu. Z 84 najwa\u017cniejszych odnosz\u0105cych si\u0119 do tego przepis\u00f3w podaje Swamaratma tylko 15. Celem tych \u0107wicze\u0144 jest g\u0142\u00f3wnie wprawianie si\u0119 w przytrzymaniu oddechania. z kt\u00f3rego ustaniem ustawa\u0107 ma i czynno\u015b\u0107 ducha: stan ten b\u0142ogi Rayayoga ma by\u0107 przedstopniem najwi\u0119kszej szcz\u0119\u015bliwo\u015bc czyli Kaivalya. S\u0142u\u017c\u0105ca do tego celu metoda hypnotyczna nazywa si\u0119 Trakata. Nauka o powstrzymaniu respiracyi, najwa\u017cniejsza w askezie yogi\u0144skiej, zrozumia\u0142\u0105 jest w\u0142a\u015bciwie tylko temu, komu nie obce staroindyjskie poj\u0119cia o funkcyonowaniu pojedy\u0144czych organ\u00f3w. (Patrz Zaremby : Stan sztuki lekarskiej w Staro\u017cytnych Indyach Nowiny lekarskie 1890 i 1891.)<\/p>\n
Poj\u0119cia te anatomiczne i fizjologiczne nie maj\u0105 w\u0142a\u015bciwie dla nas \u017cadnego sensu; mimo to na nich opiera si\u0119 ca\u0142a metodyka Hatayogi i ca\u0142y humbug teozoficzny. Warto wi\u0119c z niemi si\u0119 zapozna\u0107, \u017ceby rzecz zrozumie\u0107. Do przygotowawczych \u0107wicze\u0144 adepta nale\u017c\u0105 i sposoby oczyszczania cia\u0142a: tak np. neti jest sznurkiem, kt\u00f3ry si\u0119 przewleka przez nos, gard\u0142o i usta i kt\u00f3ry ma moc oczyszczania g\u0142owy i chronienia od wielu chor\u00f3b. Inne \u0107wiczenie, chanti, polega na po\u0142ykaniu mokrego p\u0142atu d\u0142ugiego i wyci\u0105ganiu go nast\u0119pnem z \u017co\u0142\u0105dka; je\u017celi pierwsze z nich uwa\u017ca\u0107 mo\u017cna za prototyp drenowania nosogardzielowej jamy a drugie za pierwszy pocz\u0105tek p\u0142ukania \u017co\u0142\u0105dka, to inne zn\u00f3w \u0107wiczenie, basti, przypomina nieco irrygator. – Wszystkie te jednak oczyszczania i inne, wi\u0119cej gimnastyczne, \u0107wiczenia maj\u0105 by\u0107 tylko przygotowaniem do g\u0142\u00f3wnej pr\u00f3by, kt\u00f3ra si\u0119 nazywa Khaka\u0144. Yogin, kt\u00f3ry j\u0105 z\u0142o\u017cy\u0142, mo\u017ce bezpiecznie oddawa\u0107 si\u0119 dobrowolnemu zamartwieniu. Przez d\u0142ugie lata musi on wpierw pracowa\u0107 nad przed\u0142u\u017ceniem swego j\u0119zyka za pomoc\u0105 ruch\u00f3w ss\u0105cych po uprzedniem poder\u017cni\u0119ciu jego. Dopiero, gdy j\u0119zykiem dosi\u0119gnie a\u017c do brwi, z\u0142o\u017cy\u0107 on mo\u017ce Khakari, tj. przegi\u0105\u0107 j\u0119zyk tak w ty\u0142, by nim szczelnie zatka\u0107 jam\u0119 nosogardzielow\u0105. Je\u017celi przytem oczy na koniec nosa ma stale zwr\u00f3cone, to popadnie wnet w u\u015bpienie po\u017c\u0105dane (Yoga). Po j\u0119zyku wetkni\u0119tym w jam\u0119 nosogardzielow\u0105 sp\u0142ywa do \u017co\u0142\u0105dka wydzielina b\u0142on jej \u015bluzowych\u00a0 (soma), uwa\u017cana za sok \u017cycia. \u201eKto mo\u017ce wytrwa\u0107 z j\u0119zykiem w g\u00f3r\u0119 zagi\u0119tym i spija\u0107 kapi\u0105c\u0105 som\u0119, ten mo\u017ce przez p\u00f3\u0142 miesi\u0105ca przezwyci\u0119\u017cy\u0107 \u015bmier\u0107”. Innym szeregiem \u0107wicze\u0144 wprawia si\u0119 Yogin autohypnotycznie w omamy s\u0142uchowe.<\/p>\n
Zatkawszy sobie nos, uszy i usta, czeka, a\u017c zabrzmi w sercu, w karku 1 w g\u0142owie d\u017awi\u0119k, uwa\u017cany za najwy\u017cszy ju\u017c stopie\u0144 zbawienia {nada}. \u201eKto z p\u00f3\u0142otwartemi oczyma zwr\u00f3conemi na koniec nosa, zupe\u0142nie zoboj\u0119tnia\u0142y w duchu i z nieuruchomionem cia\u0142em, unicestwi w sobie Kandra i Surya, ten dochodzi do ja\u015bniej\u0105cej jedynej wszech rzeczy przyczyny, do promieniej\u0105cej spe\u0142ni prawdy najwy\u017cszej, do miejsca samego Brahmy, do najwy\u017cszej rzeczywisto\u015bci. W tym stanie (Samadhi) uwolniony on od wra\u017ce\u0144 i my\u015bli, jest on r\u00f3wny umar\u0142emu, ale zbawiony.\u00a0 Nie zniszczy go \u015bmier\u0107, nie udr\u0119czy go Karma i nikt go nie dosi\u0119gnie. Nie wie on ju\u017c nic ani o woni, ani o barwie, ani o d\u017awi\u0119ku, ani o dotkni\u0119ciu, nic o sobie, nic o drugich. Duch jego nie \u015bpi, ale tak\u017ce i nie czuwa; wolny on od pami\u0119ci i od zapomnienia, nie zna ani ciep\u0142a, ani zimna, ani honoru ani pogardy, ani szcz\u0119\u015bcia ani niedoli. Kto w pe\u0142ni zdrowia i nie \u015bpi\u0105c pozostaje jednak jak \u015bpi\u0105cy i ani wdycha ani wydycha, ten jest na pewne zbawionym. Yogin, co wni\u00f3s\u0142 si\u0119 do samadhi, jest niezwyci\u0119\u017conym, czy to broni\u0105, czy czarami”. \u201eP\u00f3ki jednak oddychanie nie odbywa si\u0119 tylko we wn\u0119trzu cia\u0142a (w suszumna), p\u00f3ki przez uporczywe wstrzymanie oddechania nie rozebrzmi nada, p\u00f3ki wskutek rozmj\u015blania nie powstanie r\u00f3wne w\u0142asnej naturze jestestwo, p\u00f3ty mo\u017cna gada\u0107 o wiedzy, ale to wszystko tylko z\u0142udna, czcza gadanina”.<\/p>\n
S\u0142owa te ostatnie, ko\u0144cowe z ksi\u0105\u017cki Hatayogapradipika, daj\u0105 nam do\u015b\u0107 dok\u0142adny obraz stanu obejmuj\u0105cego zjawiska suggestywne i kataleptyczne w niekt\u00f3rych przypadkach hysterycznego somnambulizmu. I w katalepsyi bywa otr\u0119twienie podobne do \u015bmierci, i bezdech (apnoe) i nawp\u00f3\u0142zamkni\u0119te powieki i zupe\u0142ne ubezczulenie nerw\u00f3w zmys\u0142owych, a wi\u0119c powonienia, wzroku, dotyku itd., i w niej wreszcie nie rzadkie s\u0105 hallucynacye. Tak\u017ce i \u015brodki, jakimi Yoginowie osi\u0119gaj\u0105 owo u\u015bpienie i otr\u0119twienie, nie r\u00f3\u017cni\u0105 si\u0119 wszystkie od \u015brodk\u00f3w u\u017cywanych przy hypnotyzowaniu. I przy ostatniej czynno\u015bci potrzeba pewnej inicyacyi przygotowawczej, potrzeba usuni\u0119cia wszystkiego, co mo\u017ce wzruszy\u0107 lub zaj\u0105\u0107, potrzeba jednostronnej koncentracyi my\u015bli, oderwania si\u0119 od \u015bwiata zewn\u0119trznego a nieraz i sztucznego zm\u0119czenia jakiego zmys\u0142u (fiksacyi wed\u0142ug Braid\u2019a). Jedne i drugie \u0107wiczenia prowadz\u0105 do wzmo\u017cenia wm\u00f3wliwo\u015bci i do u\u015bpienia zupe\u0142nego lub ca\u0142kowitego;\u00a0 tylko, \u017ce \u015brodki indyjskich ekstatyk\u00f3w w por\u00f3wnaniu do \u015brodeczk\u00f3w, jakimi dysponuje u nas lekarz hypnotyzuj\u0105cy a wi\u0119c maj\u0105cy tylko nie\u015b\u0107 pomoc\u00a0 a nigdy nie maj\u0105cy zaszkodzi\u0107, s\u0105 daleko pot\u0119\u017cniejszymi a i rasowe osobliwo\u015bci i religijne Hindus\u00f3w i ich ma\u0142e potrzeby materyalne oraz ich sk\u0142onno\u015b\u0107 do spokojnego i kontemplacyjnego \u017cycia usposabiaj\u0105 ich do tego rodzaju \u0107wicze\u0144 daleko wi\u0119cej. To te\u017c, kiedy nowocze\u015bni hypnotyzerzy nie mog\u0105 si\u0119 poszczyci\u0107\u00a0 wi\u0119kszym cudem, jak wywo\u0142ywaniem b\u0105bli na kszta\u0142t stygmat\u00f3w na sk\u00f3rze ( Charcotv. , Krafft – Ebing ) , to starodawne i nieustanne praktyki Yogin\u00f3w doprowadzi\u0142y mi\u0119dzy innemi do takiego obni\u017cenia wszelkich funkcyi \u017cyciowych, jakie przypomina zimosenno\u015b\u0107 sus\u0142\u00f3w i innych zwierz\u0105t ciep\u0142okrwistych we \u015bnie przezimowuj\u0105cych.<\/p>\n
Cokolwiek b\u0105d\u017a, \u0107wiczenia te fakir\u00f3w zas\u0142uguj\u0105 na to, by w przysz\u0142o\u015bci zwiedzaj\u0105cy te kraje etnografowie obeznani byli do tego stopnia z dzia\u0142aniem suggestyi, aby z tego stanowiska zapatrywa\u0107 si\u0119 mogli na te ciekawe zjawiska w dziedzinie psychofizjologicznej. Nie jeden cud, imponuj\u0105cy nie obeznanemu z metodami inicyacyi obserwatorowi, znajdzie w takim razie wyt\u0142\u00f3maczenie.<\/p>\n
\u017ar\u00f3d\u0142o: Odbitka z \u201eNowin lekarskich\u201c No. 3, 1895 r. autor Dr. Fr. Ch\u0142apowski<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"
Wiele o tem ju\u017c pisano, cho\u0107 ma\u0142o kto temu dawa\u0107 chcia\u0142 wiar\u0119, \u017ce pomi\u0119dzy fakirami Indy i Wschodnich s\u0105 tacy (Yoginowie), co dobrowolnie przechodz\u0105 w um\u00f3wionej chwili w \u015bmier\u0107 pozorn\u0105 i w tym stanie tygodniami ca\u0142emi pozostaj\u0105 i daj\u0105 si\u0119 … Czytaj dalej