![\"\"](\"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-content\/uploads\/2022\/02\/hilma_af_klint.png\")
<\/a>Hilma Af Klint<\/p><\/div>\n
Retrospektywa tw\u00f3rczo\u015bci af Klint jest wystaw\u0105 objazdow\u0105 i b\u0119dzie kr\u0105\u017cy\u0107 po \u015bwiecie do 2015 r. Do Polski raczej nie trafi. Nie ma specjalnie czego \u017ca\u0142owa\u0107, bo raczej nie zawiera ona dzie\u0142 wybitnych pod wzgl\u0119dem artystycznym, jednak warta jest odnotowania, poniewa\u017c stawia na g\u0142owie ca\u0142\u0105 dotychczasow\u0105 „hierarchi\u0119 pionier\u00f3w” abstrakcjonizmu i sztuki nowoczesnej w og\u00f3le, a przede wszystkim pokazuje bezpo\u015brednie zwi\u0105zki, jakie \u0142\u0105cz\u0105 narodziny sztuki abstrakcjonistycznej z okultyzmem i teozofi\u0105.<\/p>\n
Popularna wiedza o historii sztuki modernistycznej jako pionier\u00f3w r\u00f3\u017cnych nurt\u00f3w abstrakcjonizmu wylicza Wasyla Kandinsky’ego, Kazimierza Malewicza i Pieta Mondriana. Pierwsza abstrakcjonistyczna akwarela Kandinsky’ego datowana jest na lata 1911-13 r., a suprematystyczne dzie\u0142a Malewicza na okres 1913-1915 r. Jeszcze p\u00f3\u017aniejsze s\u0105 pierwsze „syntetyzuj\u0105ce” abstrakcje Mondriana. Zwi\u0105zki tych artyst\u00f3w z og\u00f3lnie rozumian\u0105 teozofi\u0105 (tzn. doktryn\u0105 Heleny B\u0142awatskiej) s\u0105 znane, ale nie s\u0105 traktowane jako najistotniejsze \u017ar\u00f3d\u0142a ich tw\u00f3rczo\u015bci. Odej\u015bcie od figuratywizmu i zerwanie wszelkich zwi\u0105zk\u00f3w z obrazowaniem \u015bwiata materialnego uwa\u017cane jest raczej jako kolejny, logiczny krok na drodze wyznaczonej przez Cezanne’a i kubist\u00f3w – krok, kt\u00f3rego Picasso „nie mia\u0142 odwagi” zrobi\u0107, albo do kt\u00f3rego „nie dojrza\u0142”. Jest to kompletne nieporozumienie, poniewa\u017c i Cezanne i kubi\u015bci byli skrajnymi realistami, a to, \u017ce starali si\u0119 dojrze\u0107 i pokaza\u0107 nieco inny aspekt rzeczywisto\u015bci, nie zmienia przedmiotu ich sztuki.<\/p>\n
Trzej wielcy abstrakcjoni\u015bci nie przekraczali \u017cadnej granicy mi\u0119dzy \u015bwiatem materii i \u015bwiatem ducha, ale kreowali zupe\u0142nie now\u0105, autonomiczn\u0105 rzeczywisto\u015b\u0107 „estetyczn\u0105”. Byli oni przede wszystkim artystami.<\/p>\n
Nie ma powodu w\u0105tpi\u0107 w artystyczn\u0105 proweniencj\u0119 tw\u00f3rczo\u015bci Hilmy af Klint. W latach 1880-1882 uczy\u0142a si\u0119 ona malarstwa portretowego na szwedzkiej Politechnice (obecnie Szwedzka Szko\u0142a Sztuki, Rzemios\u0142a i Wzornictwa), a potem, do 1887 r. studiowa\u0142a w Kr\u00f3lewskiej Akademii Sztuk Pi\u0119knych. Pocz\u0105tkowo zafascynowana tw\u00f3rczo\u015bci\u0105 Edvarda Muncha, od 1896 r. eksperymentowa\u0142a z modn\u0105 w\u00f3wczas psychoterapeutyczn\u0105 metod\u0105 „pisma automatycznego” (30 lat p\u00f3\u017aniej stosowali j\u0105 surreali\u015bci). Jednak r\u00f3wnolegle rozwija\u0142a zainteresowania spirytyzmem, (od 1879 r. uczestniczy\u0142a w seansach jako medium) pog\u0142\u0119bione prawdopodobnie po \u015bmierci siostry w 1880 r. Ok. 1887 r. wsp\u00f3\u0142tworzy\u0142a grup\u0119 „Pi\u0119ciu”, organizuj\u0105c\u0105 cotygodniowe seanse, a w 1888 r,. przyst\u0105pi\u0142a do Towarzystwa Teozoficznego. Po jego podziale znalaz\u0142a si\u0119 w Towarzystwie Teozoficznym Adyar (wkr\u00f3tce postaram si\u0119 przedstawi\u0107 podstawowe informacje z historii teozofii, ale s\u0105 to informacje og\u00f3lnodost\u0119pne), a w 1908 r. pozna\u0142a Rudolfa Steinera i po kilku latach zwi\u0105za\u0142a sie z jego Towarzystwem Antropozoficznym.<\/p>\n
W 1906 r. Himla af Klint rozpocz\u0119\u0142a malowanie pierwszej serii ca\u0142kowicie abstrakcyjnych obraz\u00f3w, po kt\u00f3rej nast\u0105pi\u0142a d\u0142uga seria zatytu\u0142owana „\u015awi\u0105tynia”. Jej styl ewoluowa\u0142 od form biomorficznych w kierunku abstrakcjonizmu geometrycznego. Zapewne wraz z dost\u0119pem do kopii obraz\u00f3w af Klint, b\u0119dzie mo\u017cliwa ich analiza estetyczna, ale ju\u017c dzisiaj wiadomo, \u017ce – w odr\u00f3\u017cnieniu od klasyk\u00f3w abstrakcjonizmu – teozofia nie by\u0142a jednym z czynnik\u00f3w kszta\u0142tuj\u0105cych tw\u00f3rczo\u015b\u0107 artystyczn\u0105, ale jej g\u0142\u00f3wnym \u017ar\u00f3d\u0142em i – niejako – ilustracj\u0105 duchowych do\u015bwiadcze\u0144 i eksperyment\u00f3w.<\/p>\n
<\/a>Pierwotny Chaos<\/p><\/div>\n
<\/a>M\u0142odo\u015b\u0107, 1907<\/p><\/div>\n
<\/a>Siedmioramienna gwiazda, 1908<\/p><\/div>\n
<\/a>\u0141ab\u0119d\u017a, 1914-1915<\/p><\/div>\n
<\/a>O\u0142tarz, 1915<\/p><\/div>\n
Ogl\u0105daj\u0105c kilka wczesnych obraz\u00f3w Hilmy af Klint warto odnotowa\u0107 dwie kwestie. Pierwsza to fakt, i\u017c tw\u00f3rczo\u015b\u0107 szwedzkiej malarki znacznie wyprzedzi\u0142a abstrakcjonistyczne eksperymenty Kandinsky’ego, Malewicza i Mondriana i nie by\u0142a wynikiem „warsztatowych poszukiwa\u0144 i eksperyment\u00f3w”, ale \u015bwiadomego zastosowania j\u0119zyka abstrakcyjnych form do wyra\u017cenia nowej, nie artystycznej, ale filozoficznej problematyki. W tym znaczeniu prekursorstwo Af Klint jest niew\u0105tpliwe, a podej\u015bcie do samej sztuki radykalnie odmienne od tradycyjnego.<\/p>\n
Druga to pytanie o istot\u0119 i materi\u0119 sztuki abstrakcjonistycznej. Wychowani na wielkich dzie\u0142ach sztuki przedstawiaj\u0105cej, mamy cz\u0119sto sk\u0142onno\u015b\u0107 do traktowania abstrakcjonizmu jako „abstraktu” \u015bwiata materialnego. Taki charakter ma np. sztuka Pieta Mondriana. W przypadku af Klint jakiekolwiek podobie\u0144stwo do przedmiot\u00f3w realnie istniej\u0105cych jest z definicji wykluczone. W jednym z list\u00f3w malarka napisa\u0142a:
\n„Te obrazy zosta\u0142y namalowane przeze mnie bez \u017cadnych wst\u0119pnych szkic\u00f3w, ale nie mia\u0142am poj\u0119cia czemu s\u0142u\u017c\u0105 i co maj\u0105 przedstawia\u0107. Pracowa\u0142am jednak szybko, pewnie i nie musia\u0142am poprawia\u0107 nawet jednego poci\u0105gni\u0119cia p\u0119dzla”.<\/p>\n
Bez wzgl\u0119du na to, na ile wyznanie to odpowiada prawdzie w sensie technicznym (tzn. w znaczeniu techniki malowania), mo\u017cna chyba wierzy\u0107 artystce, \u017ce ostatnim celem namalowanych obraz\u00f3w by\u0142o sprawienie widzowi estetycznej satysfakcji. Krzysztof Karo\u0144<\/p>\n \u017ar\u00f3d\u0142o: Hilma af Klint, portal www.historiasztuki.com<\/a><\/p>\n artyku\u0142 udost\u0119pniony dzi\u0119ki uprzejmo\u015bci autora<\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":" W tym roku (2013) Moderna Museet w Sztokholmie zorganizowa\u0142o wystaw\u0119 retrospektywn\u0105 szwedzkiej malarki Hilmy af Klint (1862-1944). Zgodnie z testamentem artystki, jej obrazy mog\u0142y by\u0107 zaprezentowane publiczno\u015bci 20 lat po jej \u015bmierci, ale dopiero na pocz\u0105tku lat 80-tych XX wieku … Czytaj dalej
\nCzym wi\u0119c jest to malarstwo – listem z Tamtej Strony?<\/strong><\/em><\/p>\n