{"id":3570,"date":"2019-09-28T12:06:05","date_gmt":"2019-09-28T10:06:05","guid":{"rendered":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/?p=3570"},"modified":"2019-09-28T12:37:23","modified_gmt":"2019-09-28T10:37:23","slug":"moneta-lekarstwem-magicznem-i-talizmanem","status":"publish","type":"post","link":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/moneta-lekarstwem-magicznem-i-talizmanem\/","title":{"rendered":"Moneta Lekarstwem Magicznem i Talizmanem"},"content":{"rendered":"

W przys\u0142owiach ludu naszego znajdujemy niema\u0142o sposob\u00f3w do oznaczania donios\u0142ej warto\u015bci grosza w \u017cyciu cz\u0142owieka. Jako \u015brodek do zdobycia niemal wszystkiego, co mo\u017ce by\u0107 udzia\u0142em cz\u0142owieka na ziemi, ju\u017c w bardzo dawnych czasach cieszy\u0142 si\u0119 on wielkiem uznaniem i wsz\u0119dzie rad by\u0142 widziany. \u201eDokt\u00f3r, grosz, przyjaciel – potrzebie gwoli ma by\u0107 szanowany” – powiada jedno takie przys\u0142owie, kt\u00f3re uzupe\u0142nia inne, stwierdzaj\u0105ce, i\u017c \u201eco poganom bo\u017cki domowe, to nam grosze s\u0105 warte: \u201egdzie pieni\u0119dzy du\u017co, tam jest dyabe\u0142 blizko, gdzie ich wcale niema, tam jego siedlisko”.<\/p>\n

Byle grosza zdoby\u0107, to cz\u0142owiek nie zawaha si\u0119 nieraz i z biesem wzi\u0105\u015b\u0107 si\u0119 za bary, jak to widzimy z powiedzenia: \u201ekiedy chodzi o grosz, to i biesa przep\u0142oszy”. Dobry jest jednak pieni\u0105dz tylko w\u0142asny, bo cudzy nie tuczy; \u201enie \u0142ap cudzych groszy zdradnie, bo cudzy grosz wszystko skradnie” –\u00a0 poucza te\u017c przys\u0142owie, jedno z bardzo licznych w tym sensie *). W arto\u015bci pieni\u0105dza nie stanowi jednak sam jego walor jako monety, za kt\u00f3r\u0105 mo\u017cna kupi\u0107 wszystko, ale istnieje poza tern co\u015b wi\u0119cej, co znaczenie jego jeszcze bardziej podnosi. Z poj\u0119ciem monety nieod\u0142\u0105czne jest poj\u0119cie handlu, kupca, z\u0142odzieja, towaru, szcz\u0119\u015bcia, nieszcz\u0119\u015bcia itp. rzeczy, kt\u00f3re wype\u0142niaj\u0105 biedny \u017cywot cz\u0142owieka na tym padole \u0142ez i niepowodze\u0144. O tern jednak wiemy wszyscy a\u017c nadto dobrze i konstatowa\u0107 to r\u00f3wna\u0142oby si\u0119 \u201enoszeniu sowy do Aten”. Tym razem te\u017c chcieliby\u015bmy pom\u00f3wi\u0107 o ca\u0142kiem innych zaletach i w\u0142a\u015bciwo\u015bciach pieni\u0105dza, kt\u00f3re, jak o cechy jego drugorz\u0119dne, zbyt ma\u0142o znane s\u0105 zawodowym numizmatykom, a bardzo dobrze znane etnologom i etnografom. W tern miejscu z pewno\u015bci\u0105 niejeden czytelnik zastanowi si\u0119 ze zdziwieniem nad tern, co te\u017c etnolog b\u0119dzie m\u00f3g\u0142 ciekawego powiedzie\u0107 numizmatykowi, kt\u00f3ry chyba najlepiej posiad\u0142 tajniki tego kr\u0105\u017cka metalowego, co w biegu wiek\u00f3w tak liczne przechodzi\u0142 przeobra\u017cenia. A jednak zapewne niewielu z zajmuj\u0105cych si\u0119 studyam i numizmatycz-<\/p>\n

\n

’) E. G.: \u201eNumizmatyka w przys\u0142owiach polskich”. \u201eWiad. num. arch.\u201c. Krak\u00f3w
\n1909 – 1910.<\/p>\n

\n

netni s\u0142ysza\u0142o co\u015bkolwiek o kursie monet, medali i medalik\u00f3w w\u015br\u00f3d ludu prostego, dla kt\u00f3rego niejednokrotnie zupe\u0142nie podrz\u0119dn\u0105 jest rzecz\u0105, czy skarb pa\u0144stw a wycofa\u0142 je ju\u017c z obiegu, czy s\u0105 one podrabiane i czy te\u017c nosz\u0105 na sobie wiarygodne stemple rz\u0105dowe. Bez wzgl\u0119du na czas i pochodzenie, warto\u015b\u0107 nominaln\u0105 lub istotn\u0105, narodowo\u015b\u0107 i progenitur\u0119 monety, lud u\u017cywa jej bez troski, nie kr\u0119puj\u0105c si\u0119 wcale ustaw am i fiskusa, kt\u00f3ry znowu – co najciekawsze – niema nic przeciwko tym niezwyk\u0142ym nieprawid\u0142owo\u015bciom i \u201eprzekroczeniom”. Jak na numizmatyk\u0119 i \u015bcis\u0142y rygor w kwestyi prawid\u0142owego obiegu monety, nad kt\u00f3rem czuwa wiecznie bystre oko Argusa, stan to zapewne do\u015b\u0107 wyj\u0105tkowy i ciekawy, powie ka\u017cdy z czytelnik\u00f3w. Jak jednak w dalszym ci\u0105gu zobaczymy, spraw a stanie si\u0119 o wiele ja\u015bniejsz\u0105 i zrozumia\u0142\u0105, o ile tylko cierpliwie dotrze\u0107 do ko\u0144ca zechcemy. Zanim jednak przyst\u0105pimy do tematu w\u0142a\u015bciwego, zaznajomi\u0107 si\u0119 b\u0119dziemy musieli uprzednio ze sprawami, nie maj\u0105cemi pozornie nic wsp\u00f3lnego z numizmatyk\u0105. Pomoc\u0105 w tern zadaniu s\u0142u\u017cy\u0107 nam b\u0119dzie znakomite i wspania\u0142e w prost dzie\u0142o uczonego niemieckiego, Dr. S. Seligmana, kt\u00f3ry w dw\u00f3ch obszernych tomach da\u0142 etnologii por\u00f3wnawczej jedn\u0105 z najlepszych i najgruntowniej opracowanych w czasach ostatnich monografii ze \u015bci\u015ble okre\u015blonego dzia\u0142u folklorystycznego *).<\/p>\n

Dzie\u0142o tego niezmiernie skrupulatnego i pedantycznie wprost pracowitego uczonego jest praw dziw \u0105 kopalni\u0105 najciekawszych wiadomo\u015bci i szczeg\u00f3\u0142\u00f3w, zaczerpni\u0119tych z literatury wszystkich niemal narod\u00f3w cywilizowanych i o\u015bwietlonych z punktu widzenia wiedzy ostatniej. Wyniki, do jakich doszed\u0142 autor przez zestawienie wierze\u0144 lud\u00f3w najrozmaitszych w moc czar\u00f3w i urok\u00f3w, wywo\u0142anych \u201ez\u0142em okiem”, wyja\u015bni\u0142y nauce mn\u00f3stwo niejasnych dotychczas i zagadkowych w \u017cyciu naw et najwy\u017cej stoj\u0105cych spo\u0142ecze\u0144stw cywilizowanych, praktyk i czynno\u015bci, tudzie\u017c zwi\u0105zanych z niemi objaw\u00f3w i uzewn\u0119trznie\u0144, widocznych niemal na ka\u017cdym kroku. Pr\u00f3cz \u015bwietnych wynik\u00f3w bezpo\u015brednich pracy Dr. Seligmana zawdzi\u0119cza nauka o wiele wi\u0119cej jeszcze, zyskuj\u0105c na niezbitych dowodach, kt\u00f3re w nale\u017cytem \u015bwietle stawiaj\u0105 kwestye dotychczas sporne lub ca\u0142kiem ciemne. Jednem s\u0142owem dzie\u0142o to, to pomnik w spania\u0142y dla autora, a nieoceniona warto\u015b\u0107 dla nauki, kt\u00f3ra nie codziennie zdobywa si\u0119 na r\u00f3wnie cenne i fundamentalne prace podobne. Nie od rzeczy te\u017c b\u0119dzie, je\u015bli bli\u017cej zaznajomimy si\u0119 z niem i to tem bardziej, i\u017c niema\u0142o szczeg\u00f3\u0142\u00f3w znajdziemy w niem, ciekawych z pewno\u015bci\u0105 dla numizmatyka, kt\u00f3ry zbyt jednostronnie przyzwyczajony je s t patrze\u0107 si\u0119 na monet\u0119 i na jej warto\u015b\u0107 materyaln\u0105. Przedziwne w\u0142asno\u015bci posiada wzrok ludzki. Przy jego wy\u0142\u0105cznej pomocy jeste\u015bmy w stanie p\u0119dzi\u0107 \u017cycie takie, jakiem si\u0119 ono ukszta\u0142towa\u0142o dla nas od wiek\u00f3w na ziemi. Gdyby nie oczy, nieznanymi pozosta\u0142yby dla cz\u0142owieka cudy otaczaj\u0105cego go \u015bwiata, obce by\u0142yby mu wyniki i rezultaty bada\u0144 i wiedzy, nieprzyst\u0119pna sztuka i nauka. Jednem s\u0142owem, wszystko co posiadamy i czem si\u0119 pysznimy, zawdzi\u0119- ….. (koniec fragmentu pracy<\/em>)<\/p>\n

*) Dr. S. Seligmann : \u201eDer bose Blick \\ Berlin 1910. 2 tomy, str. 406+526.<\/p>\n

\n

Materia\u0142 do pobrania w PDF:\u00a0 moneta_lekarstwem_magicznem_i_talizmanem<\/a><\/p>\n

\u017ar\u00f3d\u0142o: „MONETA LEKARSTWEM MAGICZNEM I TALIZMANEM” autor: BOHDAN JANUSZ, Krak\u00f3w 1913.<\/p>\n

 <\/p>\n

\"\"<\/a><\/p>\n","protected":false},"excerpt":{"rendered":"

W przys\u0142owiach ludu naszego znajdujemy niema\u0142o sposob\u00f3w do oznaczania donios\u0142ej warto\u015bci grosza w \u017cyciu cz\u0142owieka. Jako \u015brodek do zdobycia niemal wszystkiego, co mo\u017ce by\u0107 udzia\u0142em cz\u0142owieka na ziemi, ju\u017c w bardzo dawnych czasach cieszy\u0142 si\u0119 on wielkiem uznaniem i wsz\u0119dzie … Czytaj dalej →<\/span><\/a><\/p>\n","protected":false},"author":1,"featured_media":0,"comment_status":"closed","ping_status":"closed","sticky":false,"template":"","format":"standard","meta":{"footnotes":""},"categories":[129],"tags":[464,462,465,463],"_links":{"self":[{"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3570"}],"collection":[{"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts"}],"about":[{"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/types\/post"}],"author":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/users\/1"}],"replies":[{"embeddable":true,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/comments?post=3570"}],"version-history":[{"count":8,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3570\/revisions"}],"predecessor-version":[{"id":3581,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/posts\/3570\/revisions\/3581"}],"wp:attachment":[{"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/media?parent=3570"}],"wp:term":[{"taxonomy":"category","embeddable":true,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/categories?post=3570"},{"taxonomy":"post_tag","embeddable":true,"href":"https:\/\/tarot-marsylski.pl\/wp-json\/wp\/v2\/tags?post=3570"}],"curies":[{"name":"wp","href":"https:\/\/api.w.org\/{rel}","templated":true}]}}