Większość tych medialnych talentów ujawnia się niezależnie od nauki. To ma swoje poważne minusy artystyczne. Psychologicznie jest to znakomite, że możemy zobaczyć i usłyszeć próbki talentu, które powstają bez wpływu tradycji, bez względu na względy estetyczne, literackie czy artystyczne. Fantazja prawie wszystkich malujących i rysujących mediów ucieka z Ziemi do innych światów, gdzie może swobodnie tworzyć, wolna od ziemskich wzorców. Media poetyckie są mniej ekstrawaganckie, zazwyczaj brakuje im również oryginalności.

Przeważnie ich wiersze mają religijne zabarwienie i wyróżniają się jedynie znaczną objętością. Niedokończoność jest w ogóle charakterystyczna dla medialnych kreacji. Wiersze kończą się, ponieważ brakuje papieru, z powodu jakiegoś zewnętrznego zakłócenia przepływu wersów, lub dlatego, że ręka medium słabnie, ale same w sobie mogłyby być składane w nieskończoność, ponieważ rzadko wyrażają zamkniętą ideę. Podobny przypadek spotykamy często w rysunkach. Roślinne ornamenty Frau Aßmann, zwłaszcza te z pierwszego okresu jej medialności, mogłyby być dowolnie kontynuowane w swoich splątanych zawiłościach – jedynie krawędzie kartki stanowiły granicę. To rymowanie i malowanie na bieżąco wynika ze stanu duszy medium, które odczuwa się jako organ wyższej mocy i nie chce jej rozkazywać. Stąd też ta siła czasami szybko się wyczerpuje. Impuls, który mógłby się bez przeszkód przejawiać, gaśnie. Znacząco przyczynia się do tego spirytystyczne podejście, które w prawdziwych twórcach kreacji widzi istoty z zaświatów.

Ponieważ, według doktryny spirytystycznej, mogą one manifestować się tylko w określonych okresach, nasuwa się myśl, że talent pewnego dnia zniknie. Ta myśl działa na podatne media z siłą sugestii, a zakończenie okresu malarskiego i poetyckiego jest przesądzone. Przed takim końcem może uchronić jedynie świadome wykorzystanie talentu. Jednak większość mediów nie chce tego zrozumieć, ponieważ nie chce oderwać się od swojego spirytystycznego kręgu idei.

Ludzko zawsze żałuje się tego rezygnowania ze świadomego rozwijania osobistych zdolności. Artystycznie jednak tylko w niektórych przypadkach. I są to zazwyczaj takie, w których nie trzeba porzucać nadziei, że pewnego dnia nadejdzie właściwe zrozumienie. To charaktery o silnej oryginalności, które ostatecznie triumfują nad hipotezami spirytystycznymi, lub ludzie, których duchowa refleksja w końcu rozrywa medialny krąg, w którym przez pewien czas byli uwięzieni. Taka była mediumiczność Frau Eysell-Kilburger i Victora Sardou. Mediumiczne pisane przez Frau Eysell-Kilburger „Dźwięki z zaświatów” są szczególnie interesujące psychologicznie, ponieważ w wierszach wyraża się wyraźna męska indywidualność. Odwrócenie charakteru obejmowało nawet pismo, przy czym, co dziwne, pismo „Otto”, rzekomego autora „Dźwięków”, ma kobiecy styl, podczas gdy pismo Frau Eysell-Kilburger ma męski charakter. Mamy tu do czynienia z dość głęboko przepracowanym rozszczepieniem jaźni. Same wiersze Viktor Blüthgen, który był świadkiem ich powstawania, trafnie określił jako surowy materiał poetycki.

Są to twarde, nierówne rytmy, których urok tkwi w ich surowości i autentyczności. Zupełnie inaczej jest z mediumistycznymi rysunkami Sardou. Są one szczególnymi igraszkami błyskotliwego dramaturga. Dlaczego wybrał właśnie Jowisza na scenerię, wyjaśnia Flammarion w swoich „Nieznanych siłach natury” komentarzem: „Wtedy wszyscy wierzyliśmy, że Jowisz jest zamieszkany przez wyższą rasę. Te komunikacje były odzwierciedleniem powszechnych idei.”

Zauważalne w rysunkach Sardou jest to, że już poprzez stylizację wskazują, choć może nieumyślnie, że nie są odwzorowaniami jakiejkolwiek rzeczywistości. Na medialne pochodzenie wskazuje preferowanie linii okrągłych, które napotykamy w większości medialnych kreacji. Podobnie jak ręka dziecka, która głównie rysuje koła, gdy „maluje”, tak również ręka medium, pozostawiona samej sobie, zaczyna poruszać się po okręgach. Te okręgi później grupują się w figury, rozszerzają się w głowy, układają się w ornamenty, ale nigdy nie tracą całkowicie swojego charakteru okręgu.

Szczególnie wyraźne jest to w pastelach Frau Aßmann. Frau Aßmann rysuje w tak zwanym półtransie, stanie półsnu między jawą a snem. Twory sztuki Frau Aßmann przypominają groteskowe, a czasem przerażające postacie, które czasami pojawiają się przed naszym wewnętrznym okiem tuż przed zaśnięciem. Są one stylizowanymi, choć bardzo artystycznymi karykaturami naturalnych obiektów, które szczególnie wyróżniają się delikatnym, subtelnym doborem kolorów i ornamentalnym układem.

Również na ruchach okrężnych opierają się obrazy Frau Speetzen przedstawiające „duchy opiekuńcze”. Z luźnych linii okręgów powstaje coraz gęstsza sieć kręgów, które tłoczą się, nakładają na siebie i powoli formują zazwyczaj mocno zdeformowane, ale często bardzo wyraziste głowy, z ich rysami i cieniami, nakryciami głowy i welonami z piórami i fałdami. W tych fałdach często kryją się inne twarze, a czasem w samą głowę „ducha opiekuńczego” jest wkomponowana mniejsza twarz jako znak lub dołek. To nagromadzenie tego samego motywu w jednym rysunku jest charakterystyczne. Zwiększona dziwność jest uważana za równoważną z większą siłą dowodową na rzekomo nadprzyrodzone pochodzenie obrazów.

Podobna do stylu Frau Aßmann jest Frieda Gentes. Jest nawet bardzo prawdopodobne, że rysunki Frau Aßmann miały pośredni wpływ na powstanie mediumistycznych zdolności malarskich Friedy Gentes. Malowidła Gentes świadczą o większej biegłości rysunkowej niż Frau Aßmann, ale brakuje im jednolitego stylu, który wyróżnia prace Aßmann i czyni je artystycznie cenniejszymi.

Technika punktowania Frau Aßmann i Frau Speetzen jest do pewnego stopnia spokrewniona z techniką punktowania medium Ilony Wajditsch. Frau Wajditsch, żona budapeszteńskiego lekarza, wierzyła, że jest inspirowana przez inteligencję imieniem Laris. Jej ręka rysowała w ciemności lub podczas rozmowy z innymi. Obrazy miały przedstawiać zwierzęta i rośliny z Marsa i Merkurego. Po stworzeniu 53 prac talent zgasł tak nagle, jak się pojawił. Techniki punktowania używa również berlińskie medium, szwaczka. Wzory do jej rysunków można znaleźć w książkach z wzorami haftu, jednak są one wzbogacone o religijną symbolikę i często głęboko refleksyjne dzięki silnemu psychicznemu pobudzeniu medialnemu stanu rysowniczki.

Zupełnie inny charakter niż te wyrażenia artystyczne mają talenty byłego garbarza, a później marynarza, Augusta Schnera.

Po raz pierwszy pojawiły się podczas seansów spirytystycznych, w których uczestniczył Machner. Twierdził, że widzi cienie postaci, które rysował. Niedługo potem powstały pierwsze obrazy. Machner nie otrzymał innego wykształcenia niż dość skromne nauki w wiejskiej szkole. Stypendium na berlińską szkołę sztuki, uzyskane dzięki znajomym doceniającym jego talent, nie zostało przez niego wykorzystane, ponieważ już na pierwszej lekcji poróżnił się z nauczycielami, których metodom nie chciał się podporządkować.

Swoje krajobrazy i rośliny określa jako przedstawienia marsjańskich i saturnskich scenerii. Machner, pomimo fizycznej krzepkości, jest bardzo wrażliwą naturą, i niejedno wrażenie, jakie mógł odebrać podczas swoich podróży, przekształciło się w nim zapewne w obrazy obcych światów. Jego rośliny przypominają orchidee, czy też formy, jakie można znaleźć w florze morskiej, i wydają się być rzeczywiście zainspirowane takimi obserwacjami. Należy jednak wziąć pod uwagę, że ówczesne obserwacje nie były czynione z zamiarem ich późniejszego odtworzenia. To, co zostało zaobserwowane, zostało raczej zapisane przez podświadomość w zarysach, a teraz, gdy znów się z niej wyłania, przechodzi kolejną przemianę i pojawia się jako „kwiat marsjański unoszący się na morzu” lub „krzew kwitnący w świetle dwóch słońc Saturna”.

Krajobrazy Machnera wyróżniają się bogatymi i kontrastowymi kolorami. Machner próbował również swoich sił w dekoracji. Jego projekty tapet nie są złe, a duch Chińczyka, którego nazywa swoim inspiratorem, wykazuje dobry smak i pomysłowość. Postacie natomiast nie są jego mocną stroną, mimo że jako duchowego autora większości swoich obrazów wymienia Michała Anioła. Zdumiewające jest, że Michał Anioł w zaświatach miałby całkowicie zapomnieć swoją sztukę przedstawiania ludzkiego ciała. Machner ma na to jednak wytłumaczenie: Michał Anioł nie może teraz rysować ciał, ponieważ za życia zaniedbywał swój talent do pejzażu. Teraz musi go ćwiczyć. To wyjaśnienie, które tak naprawdę wyjaśnieniem nie jest, byłoby nieistotne, gdyby nie odsłaniało istoty problemu, na którym cierpi cała sztuka mediumiczna: hipotezy spirytystycznej.

Gdyby osoby zajmujące się sztuką mediumiczną mogły uwolnić się od tego uprzedzenia, ich mediumiczność, pasywna wygoda, przyjemność płynąca z przepływających przez nich artystycznych emocji, szybko by zniknęła. Wtedy należałoby rozwijać się w kierunku aktywności, świadomego uczenia się, działania i ponoszenia odpowiedzialności za swoje osiągnięcia. To, co medium straciłoby w tym rozwoju, człowiek i artysta by zyskał. Bowiem jedynie to, co jest świadomie własne, jest prawdziwie własne. To, co spoczywa w mrokach jego duszy i czasami go nawiedza jak obca siła, jest z nim związane, ale tylko poprzez nieprzezwyciężalne przeznaczenie. Aby mógł to odczuwać jako swoją istotę, musi stać się tego świadomy. Z uświadomieniem sobie tej ukrytej połowy jego ja budzi się również jego poczucie odpowiedzialności. To, co dziś czasami wybucha z głębin jego wnętrza, zachwycając jego i wielu innych, ale też grożąc jemu i innym, będzie umiał opanować, gdy rozpozna to jako swoją tęsknotę, swoje pragnienie, swoje popędy.

Problem sztuki mediumicznej jest jednocześnie problemem rozwoju ludzkiej duszy. Czy uda jej się odkryć swoje głębiny? Dzień, w którym to się stanie, jest jeszcze daleki i potrzeba do tego wiele pracy. Ale możemy ufać naszej nauce, że podniesie te zasłony, i ona je podniesie, ku chwale wszechmocnego życia.

źródło: Mediumistische Kunst Von Hans Freimark (Schluß.); „Zentralblatt für Okkultismus” Miesięcznik do badania całokształtu nauk tajemnych, Januar 1915.
nazwa niemiecka: „Zentralblatt für Okkultismus” Monatsschrift zur Erforschung der gesamten Geheimwissenschaften, Januar 1915.