Les Arcanes du Tarot

IX. PUSTELNIK

Każdy Arkan Tarota ma w dwóch Arkanach, które go poprzedzają, swojego ojca i matkę: innymi słowy, pozostaje neutralny wobec aktywności pierwszego oraz pasywności drugiego. W ten sposób Arkan IX godzi antagonistyczne siły Arkanów VII i VIII. Podczas gdy duch postępu, symbolizowany przez Zwycięzcę, dążyłby do nieustannej transformacji, gdyby nie przeciwstawiała mu się Konieczność, przedstawiona jako Sprawiedliwość, odnajdujemy w Pustelniku doświadczonego starca, którego ostrożny sposób bycia znajduje się w równej odległości między pośpiechem a bezruchem.

Mamy tu obraz Inicjowanego, Mistrza, który czerpie inspirację z przeszłości, a więc z Tradycji, aby pewnie przygotować drogi przyszłości. Uzbrojony w bambusową laskę o siedmiu mistycznych węzłach, bada grunt, po którym się porusza, odpędzając węża egoistycznych pragnień. Nie próbuje jednak zmiażdżyć jego głowy, jak czyni to uskrzydlona kobieta z Apokalipsy. Gdy bowiem zostaje on ujarzmiony i owinięty wokół laski Mędrca, to pełzające stworzenie staje się cennym narzędziem, źródłem mocy Eskulapa. Cudotwórca-terapeuta potrafi bowiem kierować i dyscyplinować życiowe energie pochodzące ze zwierzęcości, instynktu, czy też wiecznego węża znanego z legend inicjacyjnych.

Jeśli Pustelnik bada grunt, zanim odważy się na nim postawić krok, to dlatego, że nie chce podejmować zbędnego ryzyka. Aby nigdy nie musieć się cofać, stawia stopę wyłącznie na pewnym, solidnym podłożu. Jego krok jest powolny, lecz pewny. Oświetla go dyskretne światło lampy, częściowo zakrytej fałdą obszernego płaszcza, w który odziany jest samotnik. Obawia się on bowiem, by nie oślepić zbyt słabych oczu, niezdolnych znieść nieprzysłoniętego blasku światła, które niesie, a które pozwala mu rozpoznać własną drogę.

Dyskrecja zawsze była nakazana tym, którzy posiadają wiedzę.

Ci, którzy posiedli wiedzę, powinni nauczać jedynie tych, którzy przeszli próby, gdyż nie każda prawda jest dobra do ujawnienia, a perły nie mogą być rzucane przed wieprze bez ryzyka.

W przeciwieństwie do zwykłego światła, jasność, którą dysponuje mędrzec, nie zatrzymuje się na powierzchownych pozorach: przenika, odsłania i obnaża wnętrze rzeczy. Dlatego właśnie, aby szukać człowieka w pełnym świetle południa na ulicach Aten, Diogenes pożyczył latarnię Pustelnika z Tarota.

Płaszcz tej postaci jest ciemnego koloru, wpadającego w brąz (symbol surowości), ale jego podszewka jest niebieska. Ten zwiewny odcień wskazuje na strój o naturze eterycznej, tworzący ochronną atmosferę, która pozwala myślicielowi na skupienie się w odosobnieniu, wolnym od wszelkich zakłócających wpływów. Właśnie w tym znaczeniu starożytni nie wyobrażali sobie filozofa bez płaszcza. Okultyści wiedzą ponadto, jak istotne dla koncentracji magicznej jest odizolowanie. Ten, kto nie posiada symbolicznego płaszcza Apoloniusza, skazuje się na niemoc. Trzeba być osłoniętym, aby siły, zarówno indywidualne, jak i zbiorowe, nie rozpraszały się bezpowrotnie, lecz były zatrzymywane i kondensowane, zanim zostaną zastosowane z właściwym rozeznaniem.

Spiskowiec idei i woli, który poprzez surową atmosferę psychologiczną tworzy wokół siebie pustkę, aby lepiej dojrzały jego koncepcje, jest zdolny do przygotowania największych wydarzeń. Nieznany swoim współczesnym, staje się cichym i ukrytym zwolennikiem przyszłości. Oderwany od teraźniejszości, bezinteresownie splata tajemniczą nić tego, co ma się urzeczywistnić. Jako czynnik przemiany nie interesuje się skutkami, lecz wyłącznie przyczynami, które je wywołują. Działając na to, co jeszcze się nie narodziło, wpływa na przyszłe formacje. Tak właśnie wygląda „praca masońska nad tablicą do szkicowania”.

Unikanie kontaktu z ludźmi, aby żyć w intymności własnych myśli, oznacza wejście w idealną harmonię tej mistycznej jedności, znanej Inicjowanym, którzy widzieli w Izydzie jednocześnie swoją matkę, małżonkę i córkę. Otóż, Dziewica-Matka chrześcijan zdaje się być jej następczynią, do tego stopnia, że św. Józef okazuje się mniej absurdalny, niż przedstawia go Ewangelia.

Czyż nie jest on niczym innym, jak Pustelnikiem z Tarota, który także w pewien sposób jest poślubiony Cesarzowej (Arkan III), której Cesarz (Arkan IV) jest zarówno synem, jak i faktycznym małżonkiem? Mitologia i symbolika nie przejmują się tymi pozornymi sprzecznościami, które są jedynie powierzchowne – przed esoteryką całkowicie zanikają.

Święty Józef i Pustelnik odpowiadają ponadto postaci Twasztri, cieśli z Wed, który zajmował się budową niewidzialnego rusztowania, służącego do formowania istot. Według Émile’a Burnoufa jest on personifikacją plastycznej siły, rozproszonej w całym wszechświecie, a szczególnie przejawiającej się w istotach żywych.

W sferze niebiańskiej postacią najlepiej odpowiadającą Pustelnikowi jest Bootes, Woźnica, strażnik siedmiu gwiazd północy, zwanych Siedmioma Wołami, Septem Triones. W rzeczywistości jest to kosiarz, który unosi sierp nad snopem zboża, w którym współcześni astronomowie dostrzegają włosy Bereniki. Gwiazdozbiór Woźnicy góruje nad konstelacją Panny Żniwiarki, której Bootes staje się zatem małżonkiem. Jego rola wydaje się polegać na zbieraniu dojrzałego ziarna, aby móc je zasiać na potrzeby nowych i jeszcze bogatszych zbiorów.

Tarot boloński przedstawia postać Arkanu IX jako uskrzydlonego patriarchę, który porusza się z trudem, pochylony na dwóch laskach. U jego pasa wisi sakiewka, zawierająca dziedzictwo przeszłości. Odchodzi on od kolumny, która oznacza jeden z biegunów ruchu, ten, od którego oddalają się istoty w swoim rozwoju. Ten starzec, który posuwa się naprzód jedynie powoli, mimo swoich skrzydeł, przywodzi na myśl Saturna, boga Czasu, przemienionego w ducha Przyszłości, zdobywcę postępu, który nieuchronnie jest opóźniony, gdyż musi rozwijać się stopniowo.

ISTOTNE INTERPRETACJE

1. Jesod – abstrakcyjna podstawa rzeczy, ich niewidzialna, dynamiczna realizacja, będąca w mocy stawania się. Potencjalność ekspansywna skoncentrowana w zalążku. Żywy plan, matryca przyszłości. Ciało astralne, które przekazuje jednostce cechy gatunku.

2. Tradycja – rezultat nagromadzonych doświadczeń. To, co opiera się próbie Czasu i staje się jego dziełem. Niezniszczalne dziedzictwo, zarówno intelektualne i moralne, jak i fizjologiczne, całej Ludzkości. Wiedza dogłębna, surowo zweryfikowana. Ostrożność, rozwaga, skupienie, dyskrecja, milczenie, rezerwa, odosobnienie, wstrzemięźliwość, czystość, celibat, surowość.

3. Filozof oderwany od świata, wolny od namiętności i wszelkich porywów. Głęboki, medytacyjny umysł, obcy wszelkiej frywolności. Mądry, ostrożny, doświadczony starzec. Lekarz zdolny leczyć zarówno choroby ducha i duszy, jak i ciała. Doskonały Inicjowany, Mistrz lub Adept, posiadacz Kamienia Filozoficznego.

Charakter saturniczny: poważny, milczący, ponury, podejrzliwy. Ciężki umysł. Smutek, mizantropia, sceptycyzm, zniechęcenie, lęk, skąpstwo, ubóstwo.

Oswald Wirth

źródło: Les Arcanes du Tarot – IX. L’ERMITE;   La Lumière Maçonnique, Paris  Juin 1912.