(Psych. Stud., grudzień 1907)

Cienie, które często pojawiają się podczas seansów z Eusapią Paladino, zdają się dowodzić, że wszystko, co czytamy w mitach starożytnych i ludowych legendach, nie jest jedynie czystym symbolizmem czy fantazją. Takie właśnie są cienie, które Homer umieszcza w ponurym Hadesie, w królestwie Persefony. Dusza jest porównywana do czegoś lotnego, objawiającego się w oddechu. Uwolniona z ciała, staje się obrazem (eidôlon) jednostki.

Na granicach Hadesu Odyseusz widzi unoszące się postacie tych, którzy żyli, obrazy bez cielesności, umykające palcom żywych niczym dym (Iliada, XXIII, 100) lub jak cienie (Odyseja, X, 495; XI, 207). Odyseusz rozpoznaje swoją matkę Antikleję, Elpenora, który niedawno zginął, a także swoich towarzyszy broni, pochłoniętych przez śmierć. Psyche Patroklosa, która ukazuje się Achillowi w nocy, ma doskonałe podobieństwo pod względem kształtu, wzrostu i spojrzenia do zmarłego.

Już Homer wierzył, że w żywym człowieku mieszka, niczym obcy gość, słabszy sobowtór, który zostaje uwolniony po śmierci. W gruncie rzeczy jest to także wierzenie ludów niecywilizowanych, na co zwrócił uwagę Herbert Spencer, a nawet społeczeństw cywilizowanych. Eidôlon, będący obrazem widzialnego „ja”, czyli drugim „ja”, w swoim pierwotnym znaczeniu nie jest niczym innym jak rzymskim „geniuszem”, perskimi „fravaszi” czy egipskim „ka”.

Cienie pojawiające się podczas seansów z Eusapią Paladino całkowicie przypominają te z Hadesu. A. Marzorati opisał je i przedstawił w Luce e Ombra z marca 1907 roku. Wyłaniają się one z kabin, całkowicie czarne, jakby utworzone z gęstego dymu, kołysząc głową w charakterystyczny sposób. Mają różne kształty i rozmiary, bez widocznych dolnych kończyn. Ciała stałe zdają się nie stawiać im oporu.

Marzorati kilkakrotnie próbował je dotknąć głową, ale nigdy nie napotkał żadnego oporu – być może cienie unikały zderzenia, albo po prostu nie miały żadnej materialnej konsystencji, co autor uważa za najbardziej prawdopodobne. Rozmiar tej samej cieniowej postaci może się zmieniać, podobnie jak prawdopodobnie jej stopień materialności, w zależności od siły promieniowania mediumicznego.

źródło: Les ombres médiumiques; La Lumiere Avril 1908.